Ankara
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Türkiye'deki muhtemel volkanik tehlikeler dair tetkikat yapıldığını belirterek, bu kapsamda MTA Genel Müdürlüğü ile İngiltere'den Bristol Üniversitesinin eş yürütücülüğünde yaşama geçirilen "Afet Riskinin Azaltılması ve Acil Durum Eylem Planlarının Yapılabilmesi İçin Türkiye'de Volkanik Riskin Belirlenmesi" projesinin bugüne derece meydana getirilen en ayrıntılı düzentileme bulunduğunu anlatım etti.
AA muhabirinin edinmiş olduğu bilgiye uyarınca Dönmez, CHP İzmir Milletvekili Murat Bakan'ın istifham önergesine verdiği yanıtta, mevzi ilmi yerine deli dolu müşterek alanda mevcut Türkiye'de arazi meydan ve levent boylu süredir uykuda bulunan volkanların anlaşılması, aktivitelerinin belirlenmesi ve izleme edilmesi düşüncesince icraat yapıldığını belirtti.
MTA Genel Müdürlüğünün 2010-2011 yıllarında "Orta Anadolu'da Holosen Volkanizması: Hasandağı ve Kapadokya'da İlk İnsanların Yaşam Ortamı" isminde sanlı projeyi başlattığını anlatım fail Dönmez, 2013-2016 çağında de "Anadolu'nun Kuvaterner Volkanizması ve Potansiyel Volkanik Tehlikelerinin Araştırılması" projesinin yaşama geçirildiğini bildirdi.
Dönmez, 2017-2018 yıllarında uygulanan "Anadolu'daki Aktif Volkanların Volkan İzleme Yöntemleri ile Takibi" isimli projeyle de incelemelerin bitmeme ettiğini vurgulayarak şu detayları verdi:
"Bu planlar kapsamında ilkin Orta Anadolu'da arazi meydan Hasan Dağı (Aksaray-Niğde) ve Erciyes Dağı (Kayseri) volkanlarında, Batı Anadolu'da Kula (Manisa), Güney Batı Anadolu'da Gölcük (Isparta) volkanında ayrıntılı volkanolojik araştırı emekleri gerçekleştirilmiştir. Bu kapsamda volkanizmanın aktivitesinin takip edeni düşüncesince gaz, sıcaklık, pH değişiklikleri süreli yerine izleme edilmiş ve gelecekte yapılacak icraat düşüncesince data tabanı oluşturulmuştur. Volkanların geçmişini anlayabilmek düşüncesince nice ayrıntılı düzentileme işlenmiş olup bu icraat millî ve arsıulusal ilmî platformlarda rapor, neşriyat ve lokma yerine paylaşılmıştır."
Son yerine 2017-2019 çağında TÜBİTAK çeşidinden desteklenen "Afet Riskinin Azaltılması ve Acil Durum Eylem Planlarının Yapılabilmesi İçin Türkiye'de Volkanik Riskin Belirlenmesi" projesinin yaşama geçirildiğini tamlayan Dönmez, bu çalışmanın MTA Genel Müdürlüğü ve İngiltere'den Bristol Üniversitesinin eş yürütücülüğünde gerçekleştirildiğine dikkati çekti. Dönmez, "Söz konusu düzentileme bugüne derece Türkiye'deki volkanların aktiviteleri ve riskleri açısından meydana getirilen en ayrıntılı çalışma." değerlendirmesinde bulundu.
2010 ile 2019 yılları ortada sürdürülen bu çalışmalarda Türkiye'deki 14 volkana bağlı muhtemel volkanik tehlikelerin ortaya konularak riziko değerlendirmeleri yapıldığını tamlayan Dönmez, 14 volkanın gelişigüzel bir tanesi düşüncesince volkan profilleri oluşturulduğunu ve bunların volkanın patlama geçmişi, zarar analizi, senaryo bazlı zarar haritaları, verilen duracak mevcudat ve riskleri içeren bilgiler içerdiğini anlatım etti.
220 bin öğrence ve 30 patlama senaryosu
Dönmez, Hasan, Erciyes, Acıgöl, Göllüdağ, Karapınar Volkanik Alanı, Süphan, Nemrut, Tendürek, Aprı, Gökcük, Kula Volkanik Alanı ve Karacadağ düşüncesince tefra yağışı tehlikesi kapsamında 220 bin öğrence gerçekleştirilerek 30 patlama senaristliği oluşturulduğunu bildirdi.
Piroklastik akın tehlikeleri düşüncesince 214 öğrence hazırlandığını anlatım fail Dönmez, lahar akışı düşüncesince de 61 öğrence yapıldığını vurguladı.
Bakan Dönmez, 14 volkan düşüncesince de maruziyet haritaları oluşturulduğunu belirterek şunları kaydetti:
"Toplam 72 kıta bulunan bu haritalarda volkanların 10-30-100 kilometre etrafı düşüncesince 6 başlıkta, etkilenecek nüfus, yollar, havalimanları, hastaneler, sınai alanlar, okullar ve ekincilik alanları belirlenmiştir. Oluşturulan senaryolara dayanılarak volkanik zarar haritaları üretilmiştir. Bu kapsamda 7 piroklastik akın haritası, 11 piroklastik yayılım haritası ve 16 lahar akın haritası üretilmiştir. Olası müşterek eksplosif başkaldırma sonrası oluşacak metrekare başına 190 kilo tefra yükü düşüncesince 14 harita, metrekare başına 10 kilo tefra yükü düşüncesince 18 harita, metrekareye 1 kilo tefra yükü düşüncesince 9 harita üretilmiştir. Üretilen tamamı bu haritalar senaryo bazlı olup gitgide gerçekleşebilecek muhtemel patlamalarla ilişik hâlâ ayrıntılı icraat yapılması gerekir. Bu haritalar önceliklerin belirlenmesi, muhtemel acele boyut planlarının yapılabilmesi düşüncesince kılavuz bilgiler sağlar. Kaynakların kullanılmasında önceliklerin belirlenmesinde imkân sağlar."
Tüm volkanik tehlikeleri havi 12 tümleşik volkanik zarar haritası üretildiğini tamlayan Dönmez, "Bu tümleşik zarar haritalarında volkanın kendine saf karakteri ve oluşturabileceği muhtemel patlamalarla meydana doğacak volkanik tehlikeler bulunmaktadır." ifadesini kullandı.
Dönmez, MTA emekleri kapsamında Hasan ve Erciyes Dağı volkanlarının 2017 ve 2018'de kurulan GPS istasyonlarıyla izlendiğini bildirdi.
