Pekin
Büyükelçi Önen, South China Morning Post gazetesinde Türk Konseyinin baştan adlandırılmasını, Türkiye'nin Orta Asya ile ilişkileri ve aut politika öncelikleri bağlamında değerlendiren birlikte yazı yayımladı.
TDT'nin, değme ne derece kuma anahtar ve kültürel mirastan çelim düzlük birlikte nesiç olsa da ne üyeleri ortada ne de üçüncü taraflara üzerine budunsal sabah akşam politika izlemediğinin altını çizen Önen, yenilenen örgütün Türkiye'nin bölgeyle iş birliğini derinleştirmeyi amaçlayan "Yeniden Asya Girişimi" ile ahenkli bulunduğunu vurguladı.
Kısaca "Türk Konseyi" yerine bilinen, Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyinin (TDİK), 12 Kasım 2021'de İstanbul'da planlı 8'inci zirvesinde ismini Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) yerine değiştirdiğini hatırlatan Büyükelçi Önen, baştan adlandırmanın arsıulusal kamuoyunun takdirini uyandırdığını, bu nedenden örgütün ne bulunduğu ve Türkiye'nin aut politika öncelikleriyle bağlantısını açıklığa kavuşturmayı istediğini belirtti.
Önen Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan ve Türkiye'nin üye, Macaristan ve Türkmenistan'ın rasıt bulunduğu örgütün, Türk Konseyini kuran 2009 günlü Nahçıvan Anlaşması'na dayandığını ve Türk devletlerinin Birleşmiş Milletler (BM) Şartı'na ve hükümran eşitlik, arsa bütünlüğü, ülkelerin arsıulusal benimseme görmüş sınırlarının ihlal edilmezliği denli arsıulusal hususiyet normlarına bağlılığını tasdik ettiğini vurguladı.
Örgütün 2009'dan beri bağlantılılık, gençlik, KOBİ'ler ve en sonuç yeşil teknolojiler ve kurnaz metropoller denli ayrımlı temalara odaklanan sekiz doruk düzenlediğine ayraç fail Önen, "Adı değişse de örgütün asliye rolü değişmemiştir. Bu görev, üyeleri arasında, öteki semt devletleri aleyhine olmadan, aykırı itimatı ve dobra komşuluğu geliştirmektir." ifadelerini kullandı.
Büyükelçi Önen, TDT'nin NATO üyesi Türkiye'yi, Avrupa Birliği üyesi Macaristan'ı, Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütünden Kazakistan ve Kırgızistan'ı ve sürekli yansızlık politikası izleyen Türkmenistan'ı, üyeleri ortada yahut arsıulusal meslek ile ihtilafa sefer açmadan ayrımsız güncek altında toplaması bakımından lehçe örgütler ortada nazirsiz olduğuna dikkati çekti.
Binlerce yıla yayılan anahtar ve hars mirası
TDT üyelerini birlikte araya getiren şeyin, kazançlı yarar ve asayiş endişesinin ötesinde anahtar olduğunu, uygarlığın en yoğun yönü dilin, diyaloğu ve aykırı anlayışı kolaylaştırdığını ve olanaklı kıldığını vurgulayan Önen, "Her ne derece doruk biçimindeki resmi temasların geçmişi, Sovyetler Birliği'nin dağılmasının arkası sıra baş döndürücü sayıda Türk cumhuriyetinin bağımsızlığını kazanılmış bulunduğu 1992'ye derece gitse de üyeleri ve gözlemciler ortada binlerce yıla yayılan yoğun zamanı bağlar, anahtar ve hars mirası mevcut." değerlendirmesinde bulundu.
Önen, TDT'nin İstanbul Zirvesi'nde almış bulunduğu kararla rasıt statüsü şartını, "Türk dilleri ailesine mensup birlikte dili millî kurda resmi anahtar yerine benimseme etmek" yerine belirlediğine ayraç etti.
Diğer devletler ve arsıulusal örgütlerle müspet alışveriş kurmanın örgütün bariz taahhüdü olduğunu, "2040 Vizyon Belgesi"nde arsa aldığını hatırlatan Önen, TDT'nin bu erek doğrultusunda, 2021 sonu bakımından Afrika ülkelerine 600 bin düze Kovid-19 aşısı bağışladığı bilgisini paylaştı.
Önen, birlikte öteki ehemmiyetli evleviyet mevzusunun "sürdürülebilir baş döndürücü düzgün bağlantılılık" bulunduğunu vurgulayarak bundan dolayı TDT'nin Uluslararası Trans-Hazar Doğu-Batı Koridoru'nu Avrasya'nın en endamsız ve en sakıncasız eriştirme güzergahı biçimine getirmeyi ve buna ilişkin yerine Zangezur Koridoru'nu Güney Kafkasya ile Avrupa ve Orta Asya bağlantısını pekitmek kıl payı isteklendirme etmeyi amaçladığını tabir etti.
Türkiye'nin "Yeniden Asya Girişimi" ile ahenkli
Üçüncü taraflarla velut iş donanmasına sağlam olarak, Türkiye ile Çin'in Orta Koridor projesinin Pekin'in Kuşak ve Yol Girişimi kapsamındaki öteki bağlanak projelerini mütemmim yönlerinin geliştirilebileceğine dikkati çekici Önen, "TDT, Türkiye'nin Yeniden Asya Girişimi ile de birlik uzlaşma içinde. Bu girişim, geçenlerde sürede hep toptan üretimin yarısını gerçekleştirmesi muhtemel Asya'nın yükselişinin 21. yüzyılı belirleyecek birlikte evolüsyon olabileceği gözlemine dayanıyor." ifadelerini kullandı.
Önen, Türkiye'nin bu doğrultuda Asya'daki ortaklarıyla bağlarını güçlendirmeyi istediğini; TDT'yi kıtanın enli siyasi, kazançlı ve kültürel çeşitliliğini cezaevi önüne alarak lehçe iş donanmasına müteveccih ehemmiyetli birlikte taşıt yerine desteklediğine dikkati çekti.
Ermenistan ile normalleşme TDT vizyonunun parçası
Üye devletler ve komşular ortada dostça ilgiler kurmanın TDT'nin gayesi bulunduğu derece Türk aut politikasının Asya bağlamındaki anne unsuru da bulunduğunu tamlayan Önen, bu bağlamda 10 Aralık 2021'de Ermenistan, Azerbaycan, İran, Rusya ve Türkiye ortada dışişleri icra vekili yardımcısı düzeyinde 3+3 lehçe istişare mekanizmasının evvel toplantısının yapıldığını ve 14 Ocak'ta Türkiye ile Ermenistan ortada normalleşme dönemini başlatan hususi temsilciler arasındaki evvel buluşmanın Moskova'da yapıldığını hatırlattı.
Önen, bu girişimlerin Türkiye'nin lehçe barışa bağlılığını ortaya koyduğunu vurgulayarak "TDT, yetkisini üyelerinin kadim Türk dillerini görüşme geleneğinden almaktadır ancak onu gerçek çelimli kılan, evren ile teşrikimesai dilini görüşme taahhüdüne bağlılığı." değerlendirmesinde bulundu.
Büyükelçi Önen, Türkiye'nin TDT'yi, temsile hâlâ bariz ve çalışan birlikte arsıulusal düzene anlayış hedefi doğrultusunda birlikte sulh ve zenginlik platformu yerine gördüğünü aktardı.
