İslamabad
Pakistan'da, 2021'e ülkenin muhtelif bölgelerinde yaşanmış bulunan protestolar damgasını vurdu.
AA muhabiri, 2021 senesinde Pakistan'da öne çıkan gelişimleri derledi.
Geçen sene 20 Eylül'de 11 aykırılık partisi, Pakistan Demokratik Hareketi (PDM) çatısı altında müşterek araya geldi.
PDM, senenin geçmiş aylarında ülkenin muhtelif yerlerinde hükümet karşıtı gıcırtı gösterileri düzenledi.
Hareketin temsilcileri, Başbakan İmran Han'ın istifasını ve 2018 umumi seçimlerinin "adil" biçimde baştan yapılmasını istem ediyor.
PDM, bu sene martta meydana gelen senato başkanı ve senato başbuğ yardımcısı seçimlerinde de kuvvet ile müşterek kere şimdi erinç karşıya geldi.
Senato seçimlerinde rastgele dü koltuğu da iktidardaki Han'ın partisi kazandı. Bazı oyların asılsız sayıldığı seçimde aykırılık partileri, hükümete itiraz etti.
PDM'de ayrılıklar
PDM bünyesindeki Ulusal Halk Partisi (ANP) ve Pakistan Halk Partisi (PPP), senato seçimlerinde yaşanmış bulunan huzursuzluk yardımıyla nisanda hareketten ayrıldı.
Bu gelişimin arkası sıra protestolarına müşterek müddet aralık verici PDM, ülkede kalan para şişkinliği oranları yardımıyla ekimde gene sokaklara çıktı.
Ekimden kasıma derece nice kentte tanıtım gösterisi düzenleyen PDM, hareketten ayrılan PPP'yi de gene saflarına eklemek düşüncesince güç gösterdi.
PDM, rastgele ne derece başşehir İslamabad'a ilerleyiş gerçekleştireceğini açıklasa da bununla ilgilendiren hâlâ kemiksiz müşterek gün belirlenmedi.
TLP'nin protestolarında aşırı sayıda ad öldü
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un, İslam ve Hazreti Muhammed karşıtı açıklamaları yardımıyla Fransa'nın büyükelçisinin ülkeden gönderilmesini talip Tahrik-i Lebbeyk Pakistan Partisinin (TLP) önderi Saad Rizvi'nin, 12 Nisan'da gözaltına alınması, ülkenin muhtelif şehirlerinde protestolara tarz açtı.
TLP, başşehir İslamabad ilkin edinmek neredeyse Lahor, Ravalpindi, Multan ve Karaçi'de alternatifleri trafiğe kapatarak tanıtım gösterisi düzenledi.
TLP'nin nisandaki gösterilerinde 2'si kolluk 8 ad öldü, yüzlerce asayiş görevlisi ve fotoğraf de yaralandı.
Fransa, 15 Nisan'da Pakistan'daki vatandaşlarına ve Fransız şirketlerine müşterek haftadır devam eden Fransa karşıtı protestolar hasebiyle ülkeyi arızi namına bırakma etmeleri tavsiyesinde bulundu.
Gösterilerine müşterek müddet aralık verici TLP, 22 Ekim'de liderleri Rizvi’nin başıboş kalması düşüncesince Lahor'dan İslamabad'a dolaşma sonucu aldı. Ekim'de yaşanmış bulunan vakalarda da 8 kolluk hayatını yitirdi. TLP, 4 üyesinin de protestolarda vefat ettiğini tez etti.
Hükümet ile TLP ortada 31 Ekim'de barışma sağlanırken, 18 Kasım'da da TLP önderi Rizvi başıboş bırakıldı.
İslamabad yönetimi, TLP'ye terörle savaş yasası kapsamında nisanda getirmiş bulunduğu yasağı 7 Kasım'da kaldırdı.
Sünni-Barelvi hareketine mensup, Hadim Hüseyin Rizvi kabilinden 2015'te kurulan TLP, köklü görüşleri ve şiddete dönüşen protestolarıyla biliniyor.
Rizvi, 2017'de Başkent İslamabad ve yakınındaki Rawalpindi şehrinde yaşamı damla fail üç haftalık habitat eylemi ile ismini duyurmuştu. Eylemde, seçme yetkililerin Hz. Muhammed'in sonuç sefir bulunduğu ilişkin kasem etmesi ile alakalı kanunda yapılması maksut değişikliğe erinç çıkılmıştı. TLP, Pakistan'da 2018'de, İslam'a ve Hazreti Muhammed'e taşlama etmiş bulunduğu iddiasıyla idama mahkum edilen Asya Bibi'nin Anayasa Mahkemesince başıboş bırakılmasının arkası sıra başlamış bulunan protestolar ve Hollanda'da tertiplenmek maksut taslak yarışmasına tepkime gösterileriyle de gündeme gelmişti.
- Enflasyon artışı
Yıl başlangıcında para şişkinliği oranının yüzdelik 5,7 bulunduğu Pakistan'da sabık ay bu kemiyet yüzdelik 11,5'i aştı.
Pakistan'da mayıs ayında 1 dolar 152 Pakistan rupisine eşitken, bugün 1 dolar 178,1 Pakistan rupisine yükseldi. Mayıstan beri Pakistan Rupisi dolar karşısında kısaca yüzdelik 15 bedel kaybetti.
Kurdaki düşüşün nedenleri ortada sektör yağı fiyatlarındaki dalgalanma, global piyasalardaki bedel artışları, dolara bulunan faziletli istem gösteriliyor.
Öte yandan, arsıulusal güven derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings, Pakistan'dan Afganistan'a kalan dolar akışı ilkin edinmek neredeyse muhtelif faktörler yardımıyla 2022 düşüncesince Pakistan rupisinin dolar karşısındaki tahmini kıymetini 180 rupi namına güncelledi.
Pakistan İstatistik Bürosuna (PBS) göre, besin ithalatı finansal senenin geçmiş çeyreğinde sabık seneye gereğince yüzdelik 38 arttı. Artan para şişkinliği ile baş başa besin fiyatlarındaki yükseliş, hükümete müteveccih tepkilerin artmasına tarz açtı.
Pakistan Başbakanı İmran Han, 3 Kasım'da kalan enflasyondan etkilenen 20 milyon fasile düşüncesince 120 bilyon Pakistan rupisi mesabesinde iane paketi açıkladı.
- Navaz Şerif'in iadesi
Öte yandan, ile alakalı davalar yardımıyla mevkuf yargılanan emektar Başbakan Navaz Şerif, cezaevindeyken rahatsızlanmış ve tedavisi düşüncesince 8 haftalığına müsaade verilmişti.
Tedavi amacıyla Kasım 2019'da Londra'ya revan Şerif, "ülkeye dön" çağrılarına karşın Pakistan'a gelmedi.
Bunun ilişkin Yüksek Mahkeme, Şerif kendince sabık sene 15 Eylül'de durdurma sonucu çıkarttı, 2 Aralık 2020'de ise emektar Başbakanı "adalet kaçağı" anons etti.
Pakistan, Şerif’in iadesi düşüncesince İngiltere ile görüşmelerini sürdürüyor.
- TTP ile mütareke çıkmazı
Başbakan Han, 1 Ekim 2021'de yıldırı örgütü Pakistan Talibanı (TTP) ile görüşüldüğünü açıkladı. Bu gelişimin arkası sıra hükümet, 8 Kasım'da TTP ile birlik mütareke dair anlaşmaya varıldığını duyurdu. Ancak TTP, 10 Aralık'ta ateşkesi müşterek tane cepheli namına sonlandırdığını anons etti. Hükümete yaklaşan kaynaklar ise İslamabad'ın TTP'yi mütareke masasına gene koymak düşüncesince görüştüğünü tez ediyor.
13 örgütün birleşmesiyle 2007'de kurulan TTP, o tarihten beri Pakistan'da çırçıplak ve askerleri amaç düzlük saldırılar gerçekleştiriyor.
Pakistan'ın TTP'ye müteveccih askeri operasyonlarında 2014'ten beri 5 binden müşterek tomar yıldırıcı geberik ele geçirildi, 700'ün üstünde er hayatını yitirdi.
- Taliban'ın Afganistan'daki hakimiyeti
Ağustos ayında Taliban'ın Afganistan'da kontrolü sağlaması, İslamabad'ı bu sene en aşırı etkileyen aut gelişmeler ortada arazi aldı.
Pakistan, Taliban'ın Afganistan'da egemenlik elde etmesini muvazene faktörü namına görüyor. Bununla baş başa İslamabad yönetimi, Afganistan'da yaşanmış bulunan hesaplı sorunlar hasebiyle acemi sığınmacı akınlarından ide duyuyor.
İslamabad yönetimi başkaca Afganistan topraklarının, Pakistan'a erinç yıldırı saldırıları düşüncesince kullanılmasını istemiyor.
Taliban'ın bu ülkede arama sağlamasının arkası sıra besin ve tıbbi gereç yardımları önleyen Pakistan, Afganistan'daki vaziyeti arsıulusal forumlarda da kalın pıtrak gündeme getiriyor.
Bu kapsamda, 19 Aralık'ta Afganistan'daki insancasına durumun görüşülmesi düşüncesince İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) Dışişleri Bakanları Konseyi 17. Olağanüstü Toplantısı İslamabad'da düzenlendi.
Toplantıda Afganistan'a insancasına yardımın kanalize edilmesi amacıyla İslam Kalkınma Bankası içerisinde "insani budala fonu" kurulması sonucuna varıldı.
- Hindistan ile art bap diplomasisi iddiaları
Bu senenin başlarında arsıulusal basında, Hindistan ile Pakistan ortada art bap diplomasisi yapıldığına müteveccih iddialar ortaya atıldı.
Bu iddiaların arkası sıra 25 Şubat'ta dü iklim ihtilaflı Keşmir sınırındaki ateşkese, kâffesi uyum ve anlaşmalara "mutlak uyma edilmesi" dair anlaşmaya vardı.
Bununla birlikte, Hindistan'ın Cammu Keşmir'deki politikaları yardımıyla dü iklim arasındaki münasebat devir zamane gerildi.
Pakistan, Hindistan'ın 5 Ağustos 2019'da Cammu Keşmir ile ilgilendiren almış bulunduğu kararları bozma etmediği sürece bu iklim ile ilişkileri düzeltmeyeceğini belirtiyor.
Hindistan, 5 Ağustos 2019'da meydana getirmiş bulunduğu kanun değişikliği ile Cammu Keşmir'in hususi dümen statüsünü kaldırmış ve alanı merkeze ilişkin "Birlik Toprağı" statüsünde dü ayrı yönetsel birime ayırmıştı.
Pakistan, bu eyleme tepkime namına Yeni Delhi yönetimiyle diplomatik ilişkilerinin derecesini düşürme sonucu almıştı.
- ABD ile gerilimli müşterek sene oldu
Pakistan ile ABD arasındaki münasebat bağıl itici seyretti. Bu soğukluğun nedenleri ortada sonuç senelerde ilkin Afganistan'da yaşananlar ve İslamabad'ın Çin ile büyüyen önemli teşrikimesai edinmek neredeyse muhtelif konulardaki değişik yaklaşımlar gösteriliyor.
Pakistan, Afganistan'da Taliban'ın arama sağlamasında İslamabad'ın desteği bulunduğu yönündeki iddialardan defaatle rahatsızlığını vurguladı.
ABD kabilinden 9-10 Aralık'ta düzenlenecek Demokrasi Zirvesi'ne çağırma edilen Pakistan, 8 Aralık'ta zirveye katılmayacağını duyurdu.
Pakistan Başbakanı Han, 19 Haziran'da, ABD askerlerinin Afganistan'dan çekilmesinin arkası sıra Washington yönetiminin bu ülkedeki operasyonları düşüncesince ABD Merkezi Haber Alma Teşkilatı'na (CIA) banko üs vermeyeceklerini söylemişti.
Taliban'ın Afganistan'da kontrolü sağlamasının arkası sıra ABD, Afganistan Merkez Bankası’nın 9,5 bilyon dolarlık varlığını dondurmuştu. Pakistan ise elden rastgele forumda dondurulan mülk varlıklarının başıboş bırakılması çağrısını tekrarlıyor. İslamabad, hesaplı muvazenesizlik yardımıyla yaşanacak insancasına krizin önlenmesini ve bu nedenle oluşacak acemi müşterek sığınmacı akınını engel edinmek istiyor.
ABD Başkanı Joe Biden, göreve geldiği 21 Ocak'tan beri Pakistan Başbakanı Han ile hâlâ görüşmedi. Pakistan'ın ise bu halden erinçsiz bulunduğu belirtiliyor.
Han'ın Ulusal Güvenlik Danışmanı Muid Yusuf, 4 Ağustos'ta meydana getirmiş bulunduğu açıklamada, ABD'nin Pakistan'ı görmezden gelmeye bitmeme etmesi biçiminde İslamabad'ın bambaşka seçeneklerinin bulunduğunu kaydetmişti.
- Sri Lankalı müdürün öldürülmesi
Sialkot'ta, Sri Lankalı üretimlik müdürü Priyantha Kumara'nın, 3 Aralık'ta dine hürmetsizlik etmiş bulunduğu iddiasıyla müşterek grubun saldırısına uğrayarak öldürülmesi ve ölü bedeninin yakılması, iklim süresince ve haricinde açık eko buldu.
Pakistan Başbakanı İmran Han, Sri Lankalı müdürün "diri canlı yakılmasını heyecan ve Pakistan düşüncesince sıkılma günü" namına nitelendirerek, olayın takip edeni bulunduğunu ve sorumluların cezalandırılacağını belirtmişti.
Olayla ilgilendiren 120'nin üstünde ad gözaltına alındı.
