İstanbul
12 yaşındaki ikizlerinden birisi otizmli bulunan İstanbul Üniversitesi Çapa Tıp Fakültesi Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Nusret Soylu, yaşadıkları zorba sürecin ardından, gelişimindeki farklılıkları gözlemlediği oğluna tanıyı da babası adına kendisi koydu.
Otizm denildiğinde hem bu bölgede etkin yanında doktor bununla beraber "damdan sakıt yanında baba" rolünün bulunduğunu dile getiren Doç. Dr. Soylu, bu rolleri birtakımı bir takım yönetmekte zorlandığı zamanların olabildiğini, bu bölgede etkin yanında bilirkişi olsa da ebeveynlerin otizmle alakadar yaşamış bulunduğu süreçten kendisinin de geçtiğini tabir etti.
Klinisyen ve bilirkişi rolünün, ebeveynlik rolüne katmış bulunduğu şeyler bulunduğu kabilinden ebeveynlik rolünün de bu klinisyen ve bilirkişi rolüne katmış bulunduğu şeylerin bulunduğunu tamlayan Soylu, laflarına şöyleki bitmeme etti:
"Bir ağababa adına proses süresince bizim düşüncesince en ehemmiyetli nesne şu, o içtimai ilişkileri, ayrımlı bedel alanlarını budamamak... Normal eylem yayınlayan kardeşleri boşlama etmemek kıymetli. Ali'nin ikizi bulunan Elif büyüdüğünde bu süreci nite yorumlayacak bilemiyorum lakin şu anda Ali'nin kendisine, yabanlık gelişimine aşkın nesne kattığının, birtakımı çelimli yanlarını Ali'ye verecekli bulunduğunun farkında. Ali'ye tığ de aşkın nesne borçluyuz. Hayatta en aşkın nesne öğreten insanları listeleyin deseniz, listenin başlangıcında Ali arazi alır. Ali benim mürşidimdir.
Burada en önemlisi şu, hayatınızın odağını kaçırmamanızı sağlıyor. Bana Ali'nin katmış bulunduğu şeyi yegâne dizge ile açıklayın derseniz, konfor odaklı değil, bedel odaklı yaşam sürmeyi öğretti bana Ali. Çünkü hakeza yanında güçlükle yaşarken o değerlerle irtibatınızı koparmamanızı öğretiyor otizm. Şefkati, kabulü öğretiyor."
"Otizmde en ehemmiyetli eleman er ayırt etmek"
Nusret Soylu, otizm ile alakadar en ehemmiyetli unsurlardan birinin er ayırt etmek, er teşhis ayırmak ve eğitimsel dayanaklık geçirmek müdahalelerine er neşet geçirmek bulunduğunu söyledi.
Bu manada meydana getirilen icraat kararında otizm teşhisi koyma yaşlarının az buçuk elan er yaşlara akıllıca çekilmeye başlandığını özetleyen Doç. Dr. Soylu, halen 3 yaşından sonradan geçmiş tanının konulduğu evlatların da görülebildiğini belirtti.
Burada en ehemmiyetli şeylerden birinin, ailenin çocuğun gelişimi ile alakadar ayırt etmiş bulunduğu aksamaları gözlemlediğinde kesinlikle yanında bebek psikiyatristine başvurması ve bu manada yanında yorum yapılması bulunduğunu vurgulayan Soylu, "Çocuklar 1 yaşlarında manalı kelimeler çıkarmaya başlar, iki yaşlarında 2-3 kelimelik dizge kurmaya başlar. Bunlar olmadan kesinlikle değerlendirilmesi gerekir. Adı ile seslenildiğinde 'bu bebek bakmıyor acep duymuyor mu' diyerek birtakımı bir takım aileler düşünebiliyor. Bu, aileler düşüncesince uyaran yanında belirti. Etkileşim kurmuyor, öbür çocuklarla beraberce dubara oynamıyor, menfez teması kurmuyor, familya sordurulmuş bulunduğu soruya makul karşılık alamıyor. Gelişim ile alakadar birtakımı bir takım de evlatların takıntılı, tekrarlayıcı davranışları olabiliyor el çırpmak, angıç çırpmak, çevresinde değişmek gibi. Aileler bunları ayırt ettiklerinde kesinlikle bebek psikiyatristine başvurmaları gerekiyor." dedi.
Doç. Dr. Soylu, aileler birtakımı bir takım yanında familya hekimine gittiklerinde veya çocuğun rutin gelişimini strateji fail yanında bebek doktoruna sorduklarında, "Erkek çocuğudur geç konuşur" kabilinden birtakımı cevaplar alınabildiğini ve bu durumun teşhis konmasını geciktirdiğini, ailelerin içerisine çocuğun gelişimiyle alakadar yanında aldanmaz düştüyse kesinlikle yanında familya hekimi yahut yanında bebek doktoru değil yanında bebek psikiyatristinin bu vaziyeti değerlendirmesinin aşkın ehemmiyetli olduğuna dikkati çekti.
"Otizme haremlik fail mesail düşüncesince derman görmek yerinde kalıyoruz"
İletişim zorlukları, tekrarlayıcı tavırlar kabilinden otizmin atom çekirdeği belirtilerini otama fail daha rastgele yanında derman tedavisinin bulunmadığını aktaran Soylu, "Çocuk psikiyatristi adına hepimiz de otizmi otama geçirmek düşüncesince rastgele yanında derman vermiyoruz lakin otizme haremlik fail birtakımı problemler oluyor. mesela nazarıitibar dağınıklığı, aşkın hareketlilik, gayz ve sinirlilik, dokunca donör davranışlar, hab sorunları, depresyon, obsesyon gibi. Otizme yoğunlaştırılmış haremlik fail problemler olabiliyor, bunlar düşüncesince otizmli evlatların derman kullanımı gerekebiliyor. Oldukça kazanım gören kollar da oluyor. 'Biz bebek psikiyatristine gidersek acep ilaca mı başlanır?' diyerek duraksama fail aileler kabil lakin tığ otizmi otama geçirmek düşüncesince değil, otizme haremlik fail ayrımlı sıkıntı ve mesail düşüncesince birtakımı bir takım derman görmek yerinde kalıyoruz." diyerek konuştu.
Otizmin endamsız yanında koşun değil, levent boylu yanında maraton bulunduğunu dile getiren Doç. Dr. Soylu, laflarına şöyleki bitmeme etti:
"Aileler birtakımı bir takım şöyleki düşünebiliyor, 'Biz 3 ay, 6, 1 sene süresince bu sorunu halledeceğiz'. Maalesef otizm hakeza yanında gidişat değil, levent boylu yanında süreç. Ama er teşhis konduğunda, makul yanında terbiye desteği aldığında, familya çocuğa makul uyaranlar verdiğinde, familya eğitildiğinde bu kollar öğreniyor, nice maharet kazanıyor. Özellikle otizm belirtisi kolay bulunan evlatların açık işlevsellikleri açık yanında noktaya gelebiliyor.
Otizm serbest yanında spektrum. Bazen yanında uzmanın ayırt edebileceği kurda belirtileri bulunan kollar bulunduğu kabilinden vaziyeti aşkın ciddi kollar da olabiliyor. Uygun yanında terbiye ve destekle, ailenin yaklaşımıyla amacımız, bu evlatların hayatlarını özgür veya bölümsel yayımcı olacak halde sürdürebilecekleri noktaya getirebilmek. Erken destekle bu, bir fazla olayda beklenen olabiliyor."
"Yaşama enerjisi azalmış yanında anne babanın otizmli çocuğa yararlı olması beklenen olmuyor"
Ailelere eğitmen görevi vermenin zorba olabildiğini ve anne baba etkileşiminin doğallığını bozabildiğini tamlayan Doç. Dr. Nusret Soylu, çocuğun terbiye dönemini strateji etmenin, haberleşme kurmanın, dubara oynamanın yahut eğitimcilerin verdiği ödevleri evde de bitmeme ettirebilmenin aşkın ehemmiyetli bulunduğunu tabir etti.
Aileyi zecrî tutum problemlerinin tedavisinin yapılabildiğini, bu çeşit hallerde kesinlikle bebek psikiyatristinden iane katılması önerisinde mevcut Soylu, konuşmasına şöyleki bitmeme etti:
"Otizmli evlatları bulunan ailelerin, hayatlarını yalnızca o çocuğa odaklı yaşamalarının bebek düşüncesince yararı olmuyor. Ailelerin içtimai ilişkilerini budayıp, kanaat sağladıkları bedel sahalarına ilgilendiren icra ettikleri şeyleri bırakıp yalnızca otizmli çocuğa odaklanmak, sonsuz onunla olmak, eşler arası ilişkide kanaat sağlayan şeyleri bırakmak, evde alışılagelen eylem yayınlayan metin çocukla ilgilenmeyi indirmek veya serbest familya ile kurulan bağları kısaltmak veya dost ilişkilerini bırakmak...
Aileler birtakımı bir takım şöyleki düşünüyor, 'Otizmli yanında çocuğum var, onun iyiliği benim önceliğim. Kendimi ona adamalıyım' diyerek düşünebiliyorlar. Bu çeşit hallerde da dört başı mamur kanaat alanları budanmış, motivasyonu, hevesi, taayyüş enerjisi azalmış yanında anne babanın de otizmli çocuğa yararlı olması beklenen olmuyor. Ebeveynlerin hayatlarının rutin akışını bitmeme ettirmeleri ve öbür bedel alanlarıyla alakadar bulunan kısımları budamamaları aşkın önemli."
"Ebeveynler birtakımı bir takım tasalı durumla karşılaşmamak düşüncesince sakınma davranışı sergiliyor"
Otizm dair maşeri zihin ve farkındalığın geliştiğini lakin daha tam noktada olunmadığını tamlayan Nusret Soylu, ailelerin, otizmli çocukla beraberce içtimai yaşama karışma olurken nice güçlükle karşılaştığını, camianın müdahalelerinin anne babalar düşüncesince aşkın zorba olabildiğini, ebeveynlerin birtakımı bir takım de bu tasalı durumla karşılaşmamak düşüncesince eve kapanma kabilinden yanında sakınma davranışı sergilediğini tabir etti.
Aynı sorunu ekol çağına mevrut otizmli evlatların ebeveynlerinin de yaşadığını özetleyen Soylu, yanında çocuğun kaynaştırmayla öğrenime bitmeme etmesinin tekaüt olabildiğini, hususi terbiye sınıflarında başkalık birtakımı derin tutum sorunu bulunan evlatların sıkıntı yaşayabildiğini, tam kurda derslik ve ekol bulunduğunun da daha söylenemeyeceğini belirtti.
Yapılan tarama çalışmalarının, otizm sıklığının değişik arttığını gösterdiğini tabir fail Doç. Dr. Soylu, "Bazı çalışmalarda bu yüzdelik 1 düzeyinde, az buçuk elan efdal oranları bildiren icraat da var. Ama düpedüz bu artma otizmin görülme sıklığındaki yanında artma mı olmadan bu manada zihin düzeyimiz arttı, teşhis koymanın getirmiş bulunduğu yanında artma mı? Eskiden kolay belirtileri bulunan olgular gözden kaçıyordu, şu an tığ bundan sonradan onları da gözden kaçırmıyoruz, buna ilişkin yanında artma mı? Henüz gökçe yazın bu manada bizlere kemiksiz yanında nesne söylemiyor lakin benim mesleksel okumalarım, otizm sıklığında yanında artma bulunduğunu düşündürüyor." dedi.
