Rize
Bilimsel ismi "Tetrao mlokosiewiczi" bulunan kepez horozunun, Doğu Karadeniz'de Trabzon, Rize ve Artvin'in müşterek kısmı ile Ardahan'da 2 bin ile 3 bin rakımda yaşamış olduğu belirtiliyor.
Dağ horozu, başta Rize'de Kaçkar Dağları Milli Parkı'nda ve İkizdere Vadisi'ndeki Sivrikaya Yaylası'nda kuş gözlemcileri çeşidinden gözlemlenebiliyor.
Kuş gözlemcileri ve ziyaretçiler, sabahın er saatlerinde hem Kaçkar Dağları'nın güzelliklerini izleyebiliyor bununla müşterek kepez horozu gözlemleme şansı buluyor. Bazı ziyaretçiler ise bir aşırı devir saatlerce beklemelerine karşın kepez horozunu göremeden arka dönüyor.
Tarım ve Orman Bakanlığı 12. Bölge Trabzon Şube Müdürlüğü ekipleri de nesli muhatara altında bulunan kepez horozunun Doğu Karadeniz'de korunması ve sayılarının artırılması düşüncesince "Dağ Horozu Tür Koruma Eylem Planı" yürütüyor.
Dünyada ve Türkiye'de nesli muhatara altında bulunan ve yayılış gösterdiği eksiksiz devletlerde ağız ağıza dulda altında mevcut kepez horozunun, Tür Koruma Eylem Planları ile 2024 yılı sonuna denli dirim alanlarının genişletilmesi hedefleniyor.
Eylem planı ile Türkiye'de ıssız hayatında canlı yegâne paçalı tavuk şekli olma hususi durumunu haiz kepez horozunun popülasyonunun azalması ve namevcut bulunmasına sebebiyet verebilecek faktörlerin önlenmesi düşüncesince tedbirler alınacak.
"Göç yolu üstünde olduğumuz düşüncesince ayrımlı çeşitler gözlemleyebiliyoruz"
Veteriner doktor ve kuş gözlemcisi Birol Hatinoğlu, AA muhabirine, mesleği bakımından etraflıca senelerdir doğada gezdiğini, kuş gözlemciliği hazırlamaya başlamadan evvela türlerin birçoğunu tanıdığını söyledi.
Son 10 senedir kuş gözlemciliği yaptığını ve fotoğrafçılık merakının oluştuğunu tamlayan Hatinoğlu, anlaşılan müşterek dürme ulaştıktan sonraları bilim birikimlerini insanlarla paylaşmak, huy bilincine alıştırmak, bu çeşit kuşların bölgede yaşadığını topluma anlatmak, onları tanıtıp dayanak olmak düşüncesince "Doğu Karadeniz Kuşları" kitabını, Doğa Koruma ve Milli Parklar Bölge Müdürlüğünün desteği ve dü arkadaşı ile hazırladıklarını tabir etti.
Aynı sürede edip bulunan Hatinoğlu, Kaçkar Dağları ve Doğu Karadeniz Bölgesinin 1500 metrenin üstündeki yerlerin nice kuş şekli düşüncesince ehemmiyetli yaşam, göç, tenasül ve tagaddi endüstrisi oluşturduğunu vurguladı.
Hatinoğlu, Doğu Karadeniz'de çeşit sayısını eser çıktığında 338 adına belirleme ettiklerini kaydederek, "Bu sayıyı 4 sene nihayetinde 365'e çıkardık. Bölge düşüncesince Rize, Trabzon, Artvin anne hattımız üç il düşüncesince 365 kuş türünün görülmesi dobra müşterek rakam. Bölge huruç yolu üstünde müşterek alan. Göç yolu üstünde olduğumuz düşüncesince ağır ayrımlı çeşitler gözlemleyebiliyoruz." dedi.
İkizdere Vadisi'nde Kafkasya endemiği türlerinin yaşadığına dikkati çekici Hatinoğlu, şu değerlendirmede bulundu:
"Gözlemlediğimiz kepez horozları, Kafkasya endemiği türü. Türkiye'de Trabzon'un beş altı ilçesi, Rize, Artvin ve Ardahan Posof'un müşterek bölümünde görülüyor, bu bölgede yaşıyorlar. Bu çeşitler kestirmece 2 bin m. rakımın üstünde yaşıyor. Yaz, şita endüstrisi bırakma etmeyen çakılı canlı müşterek tür. İklim şartlarında bile yaşadıkları endüstrisi bırakma etmiyor. Yaşadıkları alandan 500 m. aşağılık güçlü inmiyorlar. Bulundukları bölgede kışın 2-3 m. kar olmaktadır ancak kuşlar burada kar dokusunun altında müşterek biçimde yaşıyorlar. Alanlarında kıymetli müşterek tür. Kuş gözlemleyen ornitologlar, kuş gözlemcileri dünyada bu şekli görüntülemek ve değerlendirmek istiyorlarsa Kafkas ekosistemine neşet etmek zorundalar."
Hatinoğlu, önceki senelerde bölgenin aşırı şimdi müşterek tomar nazarıitibar gördüğünü vurgulayarak, "Son senelerde sahada ecnebi gözlemcilere aşırı müşterek tomar rastlamıyoruz. Artık Gürcistan'ı kullanıyorlar. Gürcistan'da enfrastrüktür şimdi gelişti. Bu çeşit arazide kişilere dayanak verecek yer rehberleri var. İnsanları gezdirip gösteriyor ve türleri koruyorlar. Popülasyonları şimdi sağlıklı." niteleyerek konuştu.
"Normalde av yasağı bulunmasına karşın gümrüksüz av baskısı var"
Dağ horozu elverişsiz müşterek bölgede yaşamış olduğu düşüncesince av baskısına dayanamadığının altını çizen Hatinoğlu, "Normalde av yasağı bulunmasına karşın gümrüksüz av baskısı var. Çok elverişsiz müşterek bölgede yaşamış olduğu düşüncesince hayvanı tutmak kolay. Avlandığı zaman, bulunmuş olduğu bölgede müşterek ahir sene müşterek yahut dü kıta görebilme şansınız olabilir. Popülasyon anlaşılan alanlara sıkışmış ve av baskısı onları çirkin etkiliyor." ifadelerini kullandı.
Hatinoğlu, kepez horozunun semt düşüncesince ehemmiyetli müşterek çeşit bulunduğunu yineleyerek, "Bununla baş başa ur kekliği var. Ekoturizm ve kuş gözlemciliği düşüncesince semt önemli. Türkiye ve evren düşüncesince önemli." dedi.
Bölgenin kuş gözlemcileri, huy fotoğrafçıları ve kuşlar üstünde emek vermek eden akademisyenler düşüncesince hususi meydan bulunduğunu dile getiren Hatinoğlu, alanın, kifayetli delalet ve lansman hizmeti verilmesi şeklinde semt turizmine kusursuz anlamıyla kazandırılabileceğini vurguladı.
Hatinoğlu, dünyada herhangi müşterek sene kestirmece 40 milyon ferdin kuş gözlemi gerçekleştirmek düşüncesince muhtelif devletleri gezdiğini, böylecene o devletlere milyonlarca dolarlık ekleme bedel sağladıklarını da laflarına ekledi.
