Kudüs
İsrailli ve Filistinli dü insanoğlu hakları örgütü, Gazze sınırında Mart 2018'de başlamış olan ve tahminî 18 ay bitmeme fail protestolar esnasında İsrail askerlerinin 200'den aşkın sivili biberli açarak öldürmüş olduğu vakalarla ilgilendiren ordunun tam anket yürütmediğini ve bir çok dosyanın örtbas edildiğini açıkladı.
İsrail'in Filistinlilere müteveccih ihlallerini araştıran İsrailli insanoğlu hakları örgütü B'Tselem ve Gazze merkezli Filistinli İnsan Hakları Merkezi, Gazze sınırında 18 ay süresince bitmeme fail "Büyük Dönüş Yürüyüşü" protestolarına dirlik İsrail'in ihlallerini raporlaştırdı.
Rapora göre, Gazze sınırında Filistinlilerin düzenlemiş olduğu kitlesel protestolar esnasında İsrail askerlerinin biberli açması kararı 46'sı 18 yaşından küçük, 223 Filistinli öldürüldü, yüzlerce erkek ciddi yaralandı. Raporda, yaralanan Filistinlilerin çoğunun son tellerinden ırak noktada amaç alındığına ayraç edildi. Olaylarda, 8 bini silahla edinmek gibi 13 binden aşkın Filistinli yaralandı, bunlardan 156'sına ampütasyon yapıldı.
Olaylar esnasında müşterek İsrail askerinin "keskin berat silahıyla" vurularak öldüğü ve bazısı askerlerin de yaralandığı belirtildi.
Raporda, İsrail ordusunun binlerce Filistinlinin yaralandığı vakaları tek soruşturmadığı, güzeşte april ayına denli Filistinlilerin yaşamını kaybetmesiyle ilgilendiren 234 dosyanın incelendiği, 143 dosyanın askeri savcılığa geçiş etmiş olduğu ve 95'inde dosyanın kapatılmış olduğu vurgulandı.
Hak örgütleri, İsrail ordusunun soruşturmalarda "üst düzem komutanların emirlerini incelenmediğini ve askerlere müteveccih az daha tek yaptırıma gitmediğine" dikkati çekti.
Gösteriler esnasında 14 yaşlarında müşterek Filistinli evladı biberli açarak cellat er hakkında soruşturmanın sağlam verildiği raporda, savcı-sanık uzlaşması sonucunda, askerin "yaşamı yahut sağlığı tehlikeye atacak biçimde rolü kötüye kullanma" suçlamasıyla müşterek ay mecburi amme hizmeti cezasına çarptırıldığı aktarıldı. Geri küsurat dosyaların beklediği ve raporun, İsrail ordusunun, bilgelik kazanma özgürlüğü isteklerine yanıtıyla hazırlandığı belirtildi.
İnsan hakları örgütleri, İsrail ordusunun soruşturmalarında hoppadak kargaşa müfettişlerinin devrede olduğunu, biberli açan askerlerin buyruklara uyup uymadığının incelendiğini fakat atış buyruğu verici kumanda kademesinin bu süreçlerde affedilmiş tutulduğuna aksan yaptı.
İsrail ordusundan iddialara yanıt
Yerel basında çıkan haberlere göre, İsrail ordusu rapordaki bulguları reddetti. Ordudan meydana getirilen kayıtlı açıklamada vakalarla ilgilendiren "kapsamlı ve koyu soruşturmalar" yürütüldüğü, dü er hakkında dosyanın savcılığa geçiş etmiş olduğu ve bunların "askerlik esnasında hapis, meşrut boşaltma ve ödül indirme" cezalarına çarptırıldığı savunuldu.
Dosyaların "olayların karmaşıklığı ve koyu incelenmesi" dolayısıyla beklemede bulunduğunu tamlayan İsrail ordusu, doğruluk örgütlerinin raporlarını hazırladığı tarihten sonraları nice dosyada prosedür yapıldığını aktardı.
İsrail ordusu, gösterilerin "terör örgütü" kendisine bildirme etmiş olduğu Hamas çeşidinden "sınır ötesi operasyonlar yapmak düşüncesince müşterek paravana halinde gerçekleştirildiğini" öne sürdü.
Gazze sınırındaki "Büyük Dönüş Yürüyüşü" gösterileri
Filistinliler, eşkin edildikleri topraklarına deveran ve İsrail’in 2006’dan beri Gazze’ye uyguladığı ambargonun kaldırılması taleplerini dünyaya aksettirmek amacıyla Toprak Günü'nün 42. sene dönümünde Mart 2018'de Gazze’de gösteriler düzenlemeye başlamıştı.
"Büyük Dönüş Yürüyüşü" ismi maruz gösteriler aylarca hararetli katılımla sürmüştü.
Gazze sınırında ilkin cuma namazı günleri birleşen binlerce Filistinli, 18 ay süresince taleplerinin namına getirilmesini isterken İsrail askerleri bu gösterilere asıl kurşun de kullanarak orantısız güçle cevap vermişti.
