Amman
Suudi Arabistan, Irak, Suriye ve İsrail'le yandaki bulunan 10 milyonu fazla nüfusa erbap Ürdün, global su endeksine mucibince dünyanın su mevzusundaki en geda ikinci ülkesi.
Ürdün Su Bakanlığından 22 Kasım Pazartesi haset meydana getirilen yazılmış açıklamada, Ürdün, İsrail ve Birleşik Arap Emirlikleri'nin (BAE) 2022 senesinde erke ve su dalında eş müşterek projenin yapılabilirlik sürecine başlanması düşüncesince "niyet beyanı" imzaladığı belirtildi.
Projeye mucibince Ürdün İsrail'e salname 600 megavat gün enerjisi, İsrail de Ürdün'e 200 milyon metreküp rafine su ihraç edecek.
Ürdün'ün güzeşte ay da İsrail ile 1994'te imzaladığı Vadi Arabe Anlaşması'nda arazi meydan miktara ek olarak, 50 milyon metreküp su alımını öngören müşterek geçim icra ettiği duyurulmuştu.
Siyasi kesimlerden mevrut tepkiler
Amman yönetimi, İsrail'le imzalanan "niyet beyanı"nın 2022 yılı süresince sürecek yapılabilirlik emek harcamaları anlamına geldiğini ve bunun uygulayım yahut tüzel müşterek geçim olmadığını savunuyor.
Ancak Ürdün'de halktan ve siyasal kesimlerden mevrut tepkiler bahis konusu projenin "Amman yönetiminin Tel Aviv ile acemi müşterek normalleşme çabası ve iklim egemenliğini İsrail'in kontrolüne ita adımı" bulunduğu şeklinde.
Ürdün'deki Müslüman Kardeşler Teşkilatı (İhvan) mevzuya müteallik açıklamasında, "İşgal atlındaki Filistin topraklarında canlı kardeşlerimize dirlik en ilkel yıldırı suçlarını yapan Siyonist devletle normalleşmeyi reddediyoruz." ifadelerini kullandı.
"İhvan, ülkenin su ve erke üzere mühim sektörlerinin uğur boncuğu geçim ve sözleşmeye saygısı sıfır agresif müşterek devlete bağlanmasını kınıyor ve reddediyor." ifadelerine arazi maruz açıklamada, "Amman yönetiminin İsrail'le normalleşme yaklaşımının halkın iradesiyle inatlaşma" anlamına geldiği savunuldu.
Ürdün Ortaklık ve Kurtuluş Partisinden meydana getirilen açıklamada da İsrail'le meydana getirilen anlaşma, "Başbakan Bişr el-Hasavne hükümetinin gerisinde bıraktığı acemi müşterek fon kırıklığı" adına nitelendirildi.
Enformasyon Bakanı'nın sabahleyin saatlerinde yalanladığı müşterek anlaşmanın tün ezanı saatlerinde Su Bakanlığı kabilinden imzalandığına ayraç edilen açıklamada, "Ürdün bundan elan dobra müşterek yönetimi adalet etmiyor mu?" ifadesi kullanıldı.
Ürdün Diş Hekimleri Sendikası da anlaşmaya şu ifadelerle reaksiyon gösterdi:
"Siyasi irademizin Siyonist devlete müteallik kılınmasını benimseme etmiyoruz. Bu geçim Ürdün halkının iradesine aykırıdır. Bu anlaşmadan hükümet elden arka çekilmelidir."
Anlaşmaya müteveccih protestolar
Anlaşmaya tepkiler siyasilerle sınırlanmış kalmadı, darülfünun öğrencileri de gösteriler düzenledi.
Söz konusu gösterilerde, hem geçim bununla beraber hükümet karşıtı çarpıcı sözler atıldı.
"Normalleşme ihanettir" etiketiyle içtimai medyada kampanya başlatan Ürdünlü aktivistler de İsrail'le imzalanan "niyet beyanı"na reaksiyon göstererek, gıcırtı çağrısında bulundu.
Ülkede menfaatlerini "Halkın Değişim Hareketi" adına tanıtıcı bir takım kesimler de İsrail'le imzalanan anlaşmayı gıcırtı kılmak üzere 26 Kasım Cuma haset düşüncesince tanıtım gösterisi çağrısı yaptı
"Anlaşmada rastgele müşterek şaşırtı yok"
Ürdünlü siyasal çözümleyici Amir es-Sebayile, AA muhabirine icra ettiği açıklamada, "Bu anlaşmada rastgele müşterek şaşırtı yok. Gelişmeler filhakika bu noktaya akıllıcasına ilerliyordu." dedi.
Ürdün hükümetinin ülkenin su gereksinimi noktasında rastgele müşterek bekletme süresi tutum üstünde baş yormadığını kail Sebayile, şunları kaydetti:
"Bu anlaşmada görebildiğimiz müşterek yegâne şaşırtı var. O da 25 yılı fazla müşterek müddet geçmiş sulh anlaşması imzalayan dü iklim ortada BAE'nin aralık icatçı olması. Dolayısıyla mevzuya Ürdün-İsrail düzeyinde değil, BAE'nin müşterek süredir pazarlamaya çalışmış bulunduğu diyalekt boyutuyla girmek gerekir."
Anlaşmanın gıcırtı edilmiş bulunduğu gösterilere de yer veren Sebayile, halkın iri müşterek kesiminin İsrail'e dirlik olması nedeniyle bu cins protestoların olabileceğine dikkati çekti.
"Ürdün'e müteveccih bir takım konuşu baskılar var"
Ürdünlü Siyaset Bilimi Profesörü Ahmed Said Nevfel ise "Ürdün'e müteveccih bir takım konuşu baskılar var. Ancak bunlar İsrail'le anlaşmayı imza kılmak düşüncesince müşterek esbabımucibe olamaz." dedi.
Ürdün'ün Filistin davasına bulunan yaklaşımının negatif yönde değişmesine müsaade vermemesi icap ettiğini vurgulayan Nevfel, siyasal bölgede acemi gelişmelerin konuşulmuş bulunduğu müşterek çağda Amman yönetiminin önündeki yegâne depar belgesi yolunun halkın sesine kulak hasretmek bulunduğunu söyledi.