Ankara
Türk Kanser Araştırma ve Savaş Kurumu Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Tezer Kutluk, 4 Şubat Dünya Kanser Günü öncesinde AA muhabirinin sorularını yanıtladı.
Türkiye ve dünyada kanser görülme sıklıkları, kanser taramalarının önemi ve Kovid-19 salgınında bu tarama oranlarında azalma olup olmadığına müteallik detayları paylaşan Kutluk, kanserin "epidemi" adına isimlendirilen pıtrak tanıdık emraz içinde arazi aldığına dikkati çekti.
Kutluk, "Dünyada rastgele sene 20 milyona DOĞRU insanoğlu kansere yakalanıyor. Bu sayının 2040 yılına gelindiğinde aşağılık üst 30 milyona ulaşmasını bekliyoruz." ifadesini kullandı.
20 milyon kanser hastasından 10 milyonu kurtarılabiliyor
Her sene tanıdık 20 milyon kanser hastasından sayı farkı 10 milyon insanın kurtarılabildiğini, 10 milyonunun ise hayatını kaybettiğini tamlayan Kutluk, "2040'a gelindiğinde salname 16-17 milyon düzeyinde ferdin kanser yardımıyla hayatını kaybedileceği öngörülüyor." niteleyerek konuştu.
Kutluk, başkaca dünya çapında 0-19 gözyaşı grubunda yılda kısaca 400 bin çocuğun kansere yakalandığını tabir etti.
"Türkiye'de yılda 230 bin insanın kansere yakalanacağı öngörülüyor"
Türkiye'nin 85 milyona yakın nüfusuyla iri müşterek iklim olduğuna ayraç fail Kutluk, "Türkiye büyüklüğündeki müşterek ülkede muhtemel kanser sayısı, erişkinlerde rastgele sene düşüncesince 220-230 bin, çocuklarda ise maatteessüf rastgele sene 3-4 bin civarındadır. Dolayısıyla lazım sayıya lazım ölümlere baktığımızda kanser, el sağlığı açısından ehemmiyetli müşterek sorun." açıklamasında bulundu.
"Kanserlerin yüzdelik 30'unu önleyebiliriz"
Prof. Dr. Kutluk, "Kısa, mutedil ve etraflıca vadede alınabilecek tedbirlerle tamamı kanserlerin yüzdelik 30'unu önleyebiliriz. Yani önümüzdeki 3-5 sene içinde lazım önleme lazım otama yönünde güzel tedbirler alıp uygulamaya koyabilirsek dünya genelindeki salname 10 milyon ölümden 3-5 milyonunu tez müşterek biçimde yetirmek olanaklı olabilir." değerlendirmesini yaptı.
Başlıca riziko faktörü yaman ürünlerinin kullanımı
Kanserin gerçek riziko faktörünün yaman ürünleri bulunduğunu vurgulayan Kutluk, dünyada rastgele sene 2 milyonu hayli insanın akciğer ve münasebetli teneffüs yolu kanserlerine yakalandığını belirtti.
Prof. Dr. Tezer Kutluk, yaman dünyadan temizlendiğinde milyonlarca insanı kurtarmanın da olanaklı olacağının altını çizdi.
"Sağlıklı tagaddi ve 'günde 10 bin adımı' yabana atmayın"
Kansere erinç yaman ürünlerinin kullanılmamasının yanında dimdik tagaddi ve fiziki aktivitenin ehemmiyet taşıdığını vurgulayan Kutluk laflarını şu biçimde sürdürdü:
"Sağlıklı tagaddi derken yılgı karmaşık, güç çılgınlıklardan bahsetmiyoruz. Basit, annenizin mutfağındaki asliye tagaddi yolunu abartıya kaçmadan, müşterek tomar yağdan, kaloriden, hayli tuzdan kaçınarak tüketmeyi kastediyoruz. Herkesin dirim tarzına uygun, sebze, meyve, tahıl, tel dengesini gözeterek beslenmesi kansere erinç ağır yardım sağlıyor.
Beslenmenin kardeşi fiziki aktiviteyi de bunun doğrudan yanına koymamız lazım. Yıllardan buyana söylenen 'Her gün 10 bin aşama atmaya çalışın.' lafı yabana atılmamalı. Spor salonunda spor tabii olur ama kastettiğimiz yürüyüş, derneşik hareket. İster raks edin, lüzumlu cıncık silin, lüzumlu yürüyün ama behemehâl akım edin. Fiziksel etkinlik ve dimdik tagaddi ile kanserden ağır biçimde sığınmak mümkün."
Kutluk, alkolün kanserdeki rolünün yüzdelik 3-5, mahal kirliliğinin ise yüzdelik 1-2 oranında bulunduğunu da belirtti.
"Türkiye'de rastgele sene 22 bin yöresinde emcek kanseri görülüyor"
Prof. Dr. Tezer Kutluk, dünya ve Türkiye'de hanımlarda en pıtrak tanıdık kanser türünün emcek kanseri olduğuna dikkati çekerek "Türkiye'de rastgele sene 22 bin civarında, dünyada ise 2 milyonu hayli emcek kanseri görülüyor." niteleyerek konuştu.
Tütün ürünlerinin kullanılmaması, kilogram kontrolü kabilinden faktörlerin emcek kanserini kırıcı unsurlar ortada arazi aldığını ve derneşik taramaların iri ehemmiyet taşıdığını vurgulayan Kutluk, 20'li yaşlardan sonraları tamamı hanımlara ayda müşterek kere yalnız başına emcek muayenesine start ve 45'inden sonraları da mamografi çektiri uyarısında bulundu.
Kutluk, hanımlarda döl yatağı ağzı kanseri taramalarının eşeysel yaşamın başlamasından itibaren, dolgun bumbar kanseri taramalarının da tamamı fertler düşüncesince 50 yaşından sonraları derneşik yaptırılması icap ettiğini aktardı.
Kovid-19 zımnında kanser taraması yaptıranların sayısı azaldı
Prof. Dr. Tezer Kutluk, Kovid-19 salgını zımnında dünyanın nice ülkesinde kanser tanılarında gecikmeler yaşandığını, kanser taramalarının da ağır miktarda düştüğünü tabir etti.
Türkiye'nin kanser taramalarında güzel müşterek noktaya geldiğini, ilkin döl yatağı ağzı kanseri taramalarının Avrupa standartları bulunan yüzdelik 70'li sayılara ulaştığını anımsatan Kutluk laflarını şu biçimde sürdürdü:
"Türkiye'de pandemi öncesinde yılda 7 milyon erkek taranırken 2020'de kanser taramalarını yaptıranların sayısı ansızın bire 3,5 milyona düştü. Devlet de bu durumun bilincinde aslında, bundan ötürü pıtrak pıtrak kanser taramalarının yapılması gerektiği mesajı paylaşıldı. 2021'e gelindiğinde pandemiye az buçuk hâlâ uyarlanmış olunmasının etkisiyle kanser taramalarının sayısı fakat 4,5 milyona çıktı. Hala pandemi öncesindeki salname 7 milyon taramanın hayli altındayız."
"Geç tanılar pandeminin geç taraf tesiri adına karşımıza çıkacak"
Vatandaşlara ferdî tedbirlerini alarak behemehâl kanser taramalarını yaptırma çağrısında mevcut Kutluk, "Dünyanın kimi vatanlarında bilgelik insanlarının meydana getirdiği çalışmalara göre, kanserde gecikmiş tanılar ilerde pandeminin de geç taraf tesiri adına karşımıza çıkacak. Farklı kanser türlerinde mütebeddil oranlar olmakla birlikte, geç tanılar zımnında kansere müteallik ölümlerde yüzdelik 5-10 oranında artım olabileceği öngörülüyor." ifadesini kullandı.
Kutluk, bilgelik insanlarının bu durumun arama dibine alınmasına müteveccih emekleri sürdürdüğünü dile getirdi.
"Kanser hastaları Kovid-19 aşılarını yaptırmalı"
Kanser hastalarının Kovid-19'a erinç aşılanmasına müteallik de Kutluk, "Kanserli müşterek hastanın Kovid-19 geçirdiğinde negatif duygulanım ihtimali az buçuk hâlâ fazla. Bu sebeple kanserli hastalara aşılarını yaptırması kaynak ediliyor. Kemoterapi alırken üstelik bu kaynak edilmekte ama geçmiş behemehâl doktorlarına danışmaları lazım. İki kimyasal otama aralığında olabilir, kan sayımları arama edilerek hekimleri kabilinden bu aşıların yapılmasında kâr görülüyor. Kanserli hastalarda aşıdan ekolojik ortam fazladan müşterek taraf ağırlık beklenmiyor." dedi.