Son günlerde Covid-19 fenomen sayılarında yükseliş yaşanırken, uzmanlar Kurban Bayramı ve yaz tatili yardımıyla uyarıyor. İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Tufan Tükek, bayramda ve dinlence noktalarında canlı ortamlarda benzeyen dek biçiminde olunmasının bulaş oranını artırarak fenomen sayılarında yüksekliğe münasebet olabileceğine ilgi çekti. Tükek, maske, açıklık ve hıfzıssıhha kurallarına uyumun aracısız bırakılmaması gerektiğine aksan yaparak, salgındaki sonuç gidiş ve primat çiçeği virüsüne bağlı değerlendirmelerde bulundu.
“Vaka sayılarının fazla artacağını bekliyoruz"
Covid-19 fenomen sayısındaki sonuç gidiş ve Kurban Bayramı'nda yaşanabilecek hareketliliğin etkilerine bağlı adına Prof. Dr. Tufan Tükek, “Yaz aylarında beklentimizin haricinde bir artışla karşılaştık. Ortamlarda dehalet tedbirlerinin zorunluluğunun kalkması, şahısda ‘korona virüs bitti' algısı oluşturdu. Bu algının bizlere yansıması yaz ortasında hakeza bir baş döndürücü çoğalmayla oldu. Yurt içi, dünya dışı ziyaretler, daim adına dünya dışından gelenler, gezinsel konvoylar vs. bu manada virüs daim adına taşınıyor. Dolayısıyla hakeza bir ortamda virüsün Türkiye'ye gelmesi ve gine bir müstevli yapması kaçınılmazdı. Maalesef şu anda salgında bir alevlenmeyle karşı karşıyayız. Bir bireyin bu rahatsızlığı geçirmesi değme devir bir risk, derinliğine devirde de nite bir tahribat bıraktığını bilmiyoruz. Bu virüsü geçirenlerde benzeyen sürede da gine ayrıksı gözlemlerimiz de oluyor, ayrıksı emraz ortaya çıkabiliyor. Dolayısıyla tek geçirmemek fazla güzel ancak şu anda temmuzun ortasına akla yatkın gelmekteyiz ve önümüzde de bayram var. Zaten gezinsel akımların fazla dip bulunduğu devletimizde bu sürede bir de bayram zımnında füzyon olabileceği kaçınılmaz, virüsün taşınmasının baş döndürücü safhaya ulaşacağını ve fenomen sayılarının fazla artacağını bekliyoruz. Zorunluluğun ortadan kalkmasını hata anlayanlar var, eksiksiz ıztırar kalktı ancak zaruret kalkmadı, değme daim söylüyoruz. Mutlaka kendimizi, akrabalarımızı, büyüklerimizi koruyalım tarzı ile yaklaşımlarımız var. En azından fazla benzeyen mesafede sarılıp öpüşmelerin engellenmesi, el yıkama alışkanlığının artarak bitmeme etmesi, lazım ortamlarda maskeden yararlanılması sonuç aşama önemli. Bunlar rahatsızlığı ağır manada yıpratan faktörler. Bunlar en azından bulaşı azaltarak salgının fazla büyümesini engelleyecek tedbirler” şeklinde konuştu.
“Hastalığın dip bulunduğu bölgelerden mevrut bireylere PCR zorunluluğu getirilebilir”
Prof. Dr. Tükek, canlı bölgelerde peçe kullanılması mevzusuna müteveccih şöyleki konuştu:
“Toplu taşımalarda kesinlikle peçe takılması, değme ferdin bunu yapması önemli. Eğer hastalanmış bir fert peçe takmazsa o ortamda gayrı halis muhlis bireylere bulaştırabilir, zira kimin şu anda illet geçirdiğini bilemediğimiz düşüncesince mestur ortamlarda maskenin hepsi çeşidinden takılması ehemmiyetli gözüküyor. Tedbirler arka dirimlik ve ya ayrıksı bir bilinçlilik mi düşünülür şu anda bildirmek çetin ancak eylül, teşrinievvel ayından sonradan başta gine kışa döndüğümüz zamanlarda Omicron'un da gine kendini yenilemesi yahut değiştirebileceğini varsayarak esasen toy aşılara, rapellere ihtiyacımız bulunduğunu bu aşamada biliyoruz. Mutlaka yapılması gerekiyor, zira önümüzdeki şita çağında dünyada ağız ağıza gine bir müstevli olabilir, müstevli ağız ağıza bırakma etmiş değil dünyayı, ayrıca kimi bölgelerde gine alevlenmiş kabilinden gözüküyor. Sadece hacdan gelenler değil, devletimizde haricen mevrut fazla sayıda insanoğlu var. Özellikle hastalığın dip bulunduğu bölgelerden mevrut bireylere bu PCR zorunluluğu yahut aceleci sınav zorunluluğu getirilebilir ve ya havaalanlarında yapılabilir, bu testlerin yüzdelik 95'in üstünde adalet oranları var.”
“Maymun çiçeği şu anda güneş tacı virüs kabilinden bir yıldırma oluşturmuyor”
Türkiye'de de belirleme edilen primat çiçeği virüsüne bağlı açıklamalarda mevcut Prof. Dr. Tükek, “2000'li senelerden bu yana mevcud bir hastalık, benzeyen temasla bulaşıyor. Endemik adına bu bitmeme ediyor. Bir pandemi namevcut ancak mevcut olduğunda rahatsızlığı belirleme yazar kişiyi karantinaya onama etmek lazım. En azından benzeyen çevresini hatırlatmak lazım. Çünkü yayılan ve bulaşan bir hastalık. Diğer halis muhlis bulaşan hastalıklara meri halis muhlis yöntemlerin primat çiçeği virüsüne de uygulanması gerekiyor. Dünyada güneş tacı virüs kabilinden bir yıldırma oluşturmakta mu şu anda, faydalı oluşturmuyor” ifadelerini kullandı.
“İstanbul'daki baş döndürücü fenomen sayısının Anadolu'ya da yayılacağını şimdiden söyleyebiliriz"
Prof. Dr. Tükek, “Ağır hastalar da görmeye başladık, ilkin görmüyorduk. Aşılamadaki, immün sistemdeki gerileme, gine enfekte olduğunuzda sizi ağır manada hastalanmış yapabilir. O mevzuda fazla tedbirli, titiz iktisap etmek lazım. Hastaneye yatışlarda da bir artım mevcut ancak bu fenomen sayısındaki artışa göre henüz ceninisakıt bir oran. Sanki illet ortadan kalkmış kabilinden düşünülüyor esasen bu mücadeledeki bizim en şişman düşmanımız bu düşünce. Yaz aylarında kişilerin dinlence yörelerine gitmeleri, henüz düzen bağı dek biçimine gelmeleri, bariz havada olacaklarını kanıt etmektedirler 'bir bilinçlilik olmaz' diyorlar ancak aşındırmak yiyecek alanlarında, mestur ortamlarda birlikteliklerde emraz artabiliyor. Kimi yurttaşlar yazları dinlence yörelerinden çoğalma köylerinde yahut memleketlerinde geçiriyorlar, elbette o ortamda biricik enfekte fenomen üstelik olsa esasen halis muhlis aileyi enfekte edebiliyor. Bunların orak ayı ayından, bayramdan sonradan fazla artacağını varsayıyoruz. İstanbul'daki baş döndürücü fenomen sayısının Anadolu'ya da yayılacağını şimdiden söyleyebiliriz maalesef. Enteresan bir aldırışsızlık var, anlamıyorlar, idrak etmek istemiyorlar, onama etmiyorlar. Dolayısıyla işimiz fazla zor” dedi.
Hasibe Karadağ - Emre Baba