Etiyopya'da insancasına bunalım büyürken sahadaki iane kurumlarının sayısı azalıyor

İstanbul

İHH İnsani Yardım Vakfı ile Etiyopya'ya tedricen insanca hali durumunda gözlemleyen İnsani ve Sosyal Araştırmalar Merkezi (İNSAMER) Afrika Uzmanı Dr. Serhat Orakçı, ülkedeki krizle alakalı AA muhabirine değerlendirmede bulundu.

Etiyopya'da federal hükümetin, ülkenin vaktiyle önde mevrut partilerinden Tigray Halk Kurtuluş Cephesi'ne (TPLF) gönül rahatlığı giriştiği askeri operasyonda 1 sene geride kalırken çatışmalar zımnında kalan insanca akse kâffesi ülkeye yayılıyor.

Geçen sene Tigray dalında süregelen çatışmalar ve insanca akse çağ Afar ve Amhara eyaletlerine yayılarak hükûmet merkezi Addis Ababa'ya derece yaklaştı.

Çatışmalarda binlerce eş yaşamını kaybederken, kesin ölmüş sayısı ise belirleme edilemiyor. Milyonlarca sivil, ağırbaşlı besin güvenliği problemi yaşarken, beniz binlerce eş de yokluk benzeşim durumla gönül rahatlığı karşıya bulunuyor.

"İnsanlar silahlanmış durumda"

Orakçı, insanca anlamda Tigray, Amhara ve Afar edinmek neredeyse 3 bölgede başağrısı yaşandığına dikkati çekerek "BM ve EHRC, silahlı mücadelede kâffesi tarafları insanoğlu hakkı ihlali yapmakla suçluyor. Taraf ayrımı yapılmadan Etiyopya ve Eritre ordusu ile milis güçler engelleme elinde tabanca bulunan hacısı hocası ihlal yapıyor." dedi.

Basında çıkan kırım haberlerine ilişkin açıklamalarda mevcut Orakçı, "Bu mevzuda kesin müşterek bilgelik edinmedim. Etiyopya'da militarize müşterek yassı var. Afar bölgesindeki değme köyde insanoğlu silahlanmış durumda. Bir taraftan besin ve su gayrı taraftan da tabanca arayışı içerisindeler." ifadesini kullandı.

Ülkenin nice durumunda evcil milislerin oluştuğuna dikkati çekici Orakçı, Eritre ve Etiyopya orduları ile TPLF güçlerinin evcil milislerden dayanaklık etmek aldığını, silahlı cahillik örgütlerin kurulduğunu, karye ve yerleşme birimlerinin de menfaatlerini dayanaklık etmek edinmek düşüncesince silahlı gruplar kurduğunu anlattı.

Orakçı, "Ölenlerin sayısıyla alakalı kesin müşterek numara namevcut fakat çatışmalar yayıldıkça insanca gidiş da kötüleşiyor. Bazı kasabaları yağmalanmış ve vazgeçme edilmiş şekilde gördük. Çatışmalar kimlikler üstünden ilerliyor. Bu sebeple rakip budunsal gruplar gayrı gruplara alakalı bölgelere saldırıyor. Mesela Somalililer Afarlıların sahasına girmiş ve aykırı birtakım kasabalar yağmalanmış." diyerek konuştu.

İnsani akse ülkenin şişman müşterek bölümünü etkiliyor

Çatışmaların geçmiş başlangıçta Etiyopya-Sudan sınırına yaklaşan alanlarda çıktığını ve göçlerin elan aşırı Sudan'a bulunduğunu tamlayan Orakçı, çağ gelinen süreçte insanca krizin Etiyopya'nın içlerine akıllıcasına yayıldığına dikkati çekti.

Orakçı, "Çatışma yaşanmış bulunan değme bölgede göçler yaşanıyor. Dessie ve Kambolcha'dan aşırı insanoğlu huruç etti. Özellikle Afar-Amhara son hattında da göçler yaşanıyor. İnsanlar emniyetli yerine gördükleri alanlara yayılmışlar." biçiminde konuştu.

Çatışmalar arttıkça sahadaki insanca iane örgütlerinin sayısı da azalıyor

BM'ye göre, Tigray'da nüfusun yüzdelik 90'ına istikbal fail 5,2 milyon eş insanca desteğe kadın durumda. Yüz binlerce eş yokluk benzeşim durumla gönül rahatlığı karşıya bulunurken çatışmalardan en aşırı etkilenen endam bulunan çocuklarda ise iveğen ehliyetsiz tagaddi problemi gözlemleniyor.

İnsani durumla alakalı bilgelik sağlayan Orakçı, "Çatışma yaşanmış bulunan değme bölgede göçmenlerin en esas gereksinimi gıda. Çünkü milyonlarca bireyin besin güvenliği lakırtı konusu." dedi.

Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınını hatırlatan Orakçı, hastanelerin dokunca görmesi ve afiyet hizmetlerinin verilememesi zımnında bu bölgede da desteğe gerekseme duyulduğunu söyledi.

Ülkedeki toprak şartları, hava ve su kaynakları yetersizliğinin çatışmalardan kaçanlar düşüncesince toy güçlükler doğurduğunu kaydeden Orakçı, acele gereksinimler ortada özellikle gıda, barınak, içilebilir su, afiyet hizmetleri ve deva bulunduğunu aktardı.

Orakçı, çatışmalar arttıkça sahadaki insanca iane örgütlerinin sayısının da azaldığını vurgulayarak, "Uluslararası iane müesseselerinin ehemmiyetli müşterek bölümü sahayı vazgeçme etti. BM'nin madun kurumlarının birileri çalışkanlık gösteriyor fakat arbede grafiği yükseldikçe sahadaki iane müesseselerinin sayısı da azalıyor. Bu şişman müşterek nakıs yerine duruyor. Ayrıca Türkiye'den de müşterek iane kuruluşu sahada bulunmuyor." diyerek konuştu.

Bölgeye iane aksettirmek zorlaşıyor

Çatışmalar zımnında Amhara ve Afar havaalanları çırçıplak uçuşlara kapatılırken kişmiri yollarının güvenliği de azalıyor. Orakçı, mücadelenin izlemsel yöntemler üstünden ilerlediğini ve bundan dolayı yolların elan az emniyetli bir duruma geldiğini kaydetti.

TPLF'nin Addis Ababa hükümetinin Cibuti ve Eritre ile karayolu bağlantısını boğazlamak düşüncesince Afar karayolunu ele geçirmeye çalıştığını tamlayan Orakçı, "Bu kere izlemsel müşterek konumda ve savaş buraya kayabilir. TPLF bu yolu kapatarak Addis Ababa'yı bası altında tutabilir. Bu olursa Afar'daki insanca akse de kötüleşebilir." dedi.

Orakçı, ülkede müşterek sene evvela çatışmalar başladığında politik çözümün konuşulduğunu fakat çağ insanca iane mevzusuna odaklanılması icap ettiğini vurguladı.