Ankara
AA muhabirinin, Stratejik Araştırmalar ve Verimlilik Genel Müdürlüğünün ağırlık analizleri verilerinden icra ettiği derlemeye göre, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, diyalekt motivasyon uygulamalarının istihdam, yatırım, ek bedel az daha geniş göstergeler üstündeki etkilerini şümullü biçimde çözümleme etti.
Yatırım Teşvik Sistemi kapsamındaki uygulamalardan birisi bulunan "Bölgesel Teşvik Uygulamaları" ile erdemli ek kalburüstü yatırımlar, istihsal ve istihdamın artırılması, diyalekt ve iri ölçekli yatırımların özendirilmesi, arsıulusal direkt yatırımların çekilmesi ve ilkin diyalekt gelişmişlik farklılıklarının azaltılması hedeflendi. 2020 yılı sonu bakımından hepsi envestisman motivasyon programları kapsamında planlı 50 bin 335 motivasyon belgesinin 27 bin 434'ü (yüzde 55’i) diyalekt motivasyon uygulamaları kapsamında düzenlendi. Sadece güzeşte sene oluşturulan doküman sayısı 10 bin 480'i bulurken bunun 6 bin 460'ı diyalekt motivasyon belgelerinden oluştu.
Teşvik belgelerinin yerlere gereğince dağılımı incelendiğinde, en aşırı belgenin konuşu gelişmişliğin en erdemli yer aldığı 1. Bölge'de açıldığı görüldü. Verilen teşviklerin en erdemli tutarda gerçekleştiği ve konuşu gelişmişliğin en bağan yer aldığı 6. Bölge'de ise oluşturulan doküman sayısının, 2. Bölge'de oluşturulan doküman sayısına DOĞRU yer aldığı hesaplandı.
Teşvik düzlük girişimlerin yatırımlarını averaj yüzdelik 71,2 akçasal bedel adına da 45,5 bilyon liralık artırdığı belirlendi.
En erdemli istihdam artışı 6. Bölge'de
Uygulanan motivasyon programının, motivasyon düzlük girişimlerde direkt 535 bin 290 yabanlık arttırma istihdam artışı sağlamış yer aldığı hesaplandı.
Söz konusu işletmelerde meydana getirilen analizlerde, çalışanlara ödenen yekûn ücretlerde averaj artışın yüzdelik 53,1 yöresinde yer aldığı görüldü.
İstihdam artışına bulunan etkinin yüzdelik 54,8 olduğu, ödenen aylık artışının istihdam artışıyla benzerlik gösterdiği belirleme edildi.
Tüm yerler düşüncesince istihdamda birlikte artım isteği yer aldığı saptanırken en erdemli artışın ağırlıklı adına Doğu ve Güneydoğu Anadolu'daki illerin bulunmuş yer aldığı 6. Bölge'de olması dikkati çekti.
Katma kıymeti ikiye katladı
Yapılan analizler, diyalekt envestisman teşvikleri zarfında en erdemli etkinin ek bedel dair yer aldığı gösterdi.
Etki analizi çalışması, diyalekt motivasyon uygulamalarının birlikte mülk yada hizmetin istihsal sürecindeki girdi ve çıktısı arasındaki farkı tanımlayan işletmenin ek kıymetine de iri yarar sağladığını ortaya koydu.
Bölgesel envestisman teşviklerinin, girişimlerin ek kıymetine yüzdelik 101,3'lük direkt etkide bulunmuş yer aldığı hesaplandı.
Sadece kendisini değil, ekosistemini de büyüttü
Öte yandan, envestisman teşviki almış birlikte girişimin mahsul sattığı ve almış yer aldığı dört başı mamur girişimler, motivasyon düzlük girişimin envestisman ekosistemini oluşturdu.
Dolaylı etkilerin analizi amacıyla motivasyon düzlük girişimlerin satın alma, satış, satın kabul etme payı ve adanmış payı da değerlendirildi.
Yatırım teşviklerinin, envestisman ekosisteminde mevcut girişimlere istihdam etkisine bakıldığında, motivasyon düzlük girişime adanmış işleyen işletmeler düşüncesince yüzdelik 8,8, satın kabul etme işleyen girişimler düşüncesince de yüzdelik 10,1 seviyesinde artım görüldü.
Teşviklerin, ekosistemde mevcut girişimlere envestisman tesiri incelendiğinde de teşvikten yararlanan girişimden satın kabul etme işleyen işletmelerin yatırımlarının yüzdelik 3 arttığı belirlendi.
Katma bedel tesiri de motivasyon düzlük girişime adanmış işleyen girişimler düşüncesince yüzdelik 8,6, motivasyon düzlük girişimden satın kabul etme işleyen girişimler düşüncesince de yüzdelik 6,3 yükseliş adına hesaplandı.
Her 9 kuruşluk mevhibe teşviki 1 liralık ek bedel artışı getirdi
Yapılan icraat kapsamında birlikte arttırma istihdamın motivasyon maliyetinin tahminî 85 bin 700 liralık olduğu, envestisman dayanaklık etmek taahhüdü açısından herhangi birlikte 0,99 liralık teşvikin 1 liralık arttırma yatırımı birlikte getirmiş yer aldığı görüldü.
Ayrıca, tahminî 9 kuruşluk mevhibe teşvikinin 1 liralık ek bedel artışı sağlamış yer aldığı anlaşıldı.
Teşvik politikalarının yatırıma tesirinin adım büyüklüğünden özgür olduğu, istihdam tesirinin ise adım büyüklüğü arttıkça azaldığı gözlemlendi. Girişim büyüklüğüyle gerçekleşen düşüş etkisinin, kalan yatırımın otomasyonundan kaynaklanabileceği değerlendirildi.
Bölgesel motivasyon uygulamaları
Teşvik uygulamaları kapsamında, iklim genelindeki hepsi vilayetler 6 alanda gruplandırıldı.
Bu doğrultuda sağlanan dayanaklık etmek unsurları da yerlere ve yapılacak yatırımın hacim ve sektörüne gereğince ayrımlılık gösterdi.
Bölgesel envestisman teşviklerinden yararlanmak talip girişimler muktezi şartları sağladıkları takdirde, envestisman motivasyon vesikası almaya doğruluk kazanıyor.
Alınan belgeler, tamlanan envestisman ve istihdam şartları namına getirilene denli "açık" adına tanımlanıyor ve bu süreçte hoppadak KDV istisnası ve gümrük vergisi muafiyetlerinden yararlanılabiliyor.
Bölgesel envestisman teşviklerinin başka unsurları bulunan mevhibe indirimi, sigorta primi çalıştıran hissesi desteği, dirimlik vergisi stopajı desteği, sigorta primi iştirakçi hissesi desteği, nema desteği ve envestisman noktayı tahsisinden faydalanılması düşüncesince girişimlerin taahhütlerini namına getirerek, envestisman motivasyon belgelerini "kapalı" bir vaziyete getirmeleri gerekiyor.
Çalıştayda çözümleme edildi
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, geçmiş meydana getirilen "Etki Analizi Çalışmaları Değerlendirme Çalıştayı"nda, analizlerin önemine ayraç etmişti. Bakan Varank, dengesiz edilen bütçenin dişi kullanımını bildirmek az daha dayanaklık etmek ve teşviklerin takibini, planlamasını ve güncelleştirmelerini gerçekleştirdiklerini belirtmişti.