İstanbul
Kubbealtı Fotokopi, nadide kitapların kopyalarının elde edilmiş bulunduğu ortak arazi olmanın ötesinde bilim yaşamının kalbinin attığı, nabzının tutulduğu ortak firez merkezi kabilinden çalışıyor.
Tarihçi, edebiyatçı, araştırmacı, tedris üyesi ve doktora öğrencilerinin yolunun behemehâl ortak defa düşmüş bulunduğu bu mekan, 60 senedir kitapla hemhal bulunan Hanifi Kayan yönetiminde 1995'ten bu yana Cağaloğlu'nda misyon veriyor.
Bir iz tutkunu bulunan Kayan, Osmanlı Türkçesi ve Türkçe'nin birlikte katı baş döndürücü ecnebi dilde piyasada haydi haydi bulunamayan ayrıca bulunması olanaksız bulunan kitap, sütun ve mecmuaları zat çatısı altında ortak araya getiriyor.
Kayan, sahaflığa kesinlikle başladığını, Kubbealtı Fotokopi'nin kestirmece 30 salname hikayesini, Cağaloğlu'nun dünü ve bugününü AA muhabirine anlattı.
Ortaokul yıllarında okumuş bulunduğu Malatya Gazi İlkokulu'nda emektar kitapları sayışma kanalıyla satarak bu işe başlamış bulunan Kayan, İstanbul'a geldikten sonraları da meslek kitapları bey işini sürdürdüğünü anlatım etti.
Beyazıt Camisi'nin minaresinin altında 12 Eylül Darbesine derece sahaflık hazırlamaya bitmeme ettiğine dikkati çekici Kayan, "Pazar günleri Beyazıt Çınaraltı'nda veya Çadırcılar Caddesi'nde işporta yapıyordum. 1985'ten sonraları da tıpkıçekim işine başlamıştım. Tabii bizim alıcılarımız darülfünun tedris görevlileriydi ve bizi ayrımlı ortak yöne getirdiler. Onların bulamayacağı kitapları fotokopiyle hazırlamaya başladım." dedi.
"Belki erte nazar boncuğu yayınevi kalmayacak"
Kayan, 1995'te Osmanlı arşivlerine andıran iktisap etmek düşüncesince Cağaloğlu'na taşındığını belirterek, alıcı potansiyelinin yüzdelik 90'ının arşive mevrut tedris üyesi ve araştırmacılardan oluştuğunu söyledi.
Osmanlı arşivlerinin Cağaloğlu'ndan taşınması ve dijitalin ciddilik kazanmasıyla işlerinin azaldığını aktaran Kayan, şöyleki bitmeme etti:
"Bizim yaptığımız işler ağız ağıza emektar şeyler. Yeni ortak şeyle ilgimiz yok. Yine gelen, arayan ve PDF gönderenler bire ortak akademisyenler. Teknoloji işi kolaylaştırıyor güçlükle iş sayısı düştü. Cağaloğlu, Osmanlı arşivleri gidene derece baş döndürücü yoğundu. Zaten Cağaloğlu bütün akademisyenlerin, iz meraklılarının uğramış bulunduğu yerdi. Şu anda Cağaloğlu'nda kimseyi göremezsiniz. Kitap evleri de azaldı, oturacak arazi de kalmadı. Cağaloğlu şu anda ağız ağıza turizme yönelik. Belki erte nazar boncuğu yayınevi kalmayacak."
Medya kuruluşlarının Cağaloğlu'nda ofisleri olması icap ettiğini korumak için çaba sarfeden Hanifi Kayan, Cağaloğlu'nun neşriyat yaşamını yaşatabilmek düşüncesince yegâne çarenin bu bulunduğunu dile getirdi.
"Şu anda yüzdelik 90'ının müderris bulunduğu hocaların bütünü buraya gelirlerdi"
Kayan, Halil İnalcık'tan İlber Ortaylı'ya Mehmet Genç'ten Teoman Duralı'ya derece ehemmiyetli şahsiyetlerin namına iz sorduğunu ve iz yaptırdığına dikkati çekerek, şunları kaydetti:
"Eski günlerde dükkanı açardım, çay demlerdim, üniversiteden ortak öğretmen gelirdi. Şu anda yüzdelik 90'ının müderris bulunduğu hocaların bütünü buraya gelirdi. Hatta tanımadığım müverrih kalmadı. Mesela Halil İnalcık Hoca'nın ortak gündüz arşivden çıkıp geldiğini görürdüm. Hoca geldi oturdu, çay demlemiştim, aykırı elleme 2 çay da içtik, geveze ettik. Kitap tutkusu vardı, yaptım gönderdim. Diğer hocalar elhak rastgele daim buradalardı. Rahmetli Mehmet Genç Hoca bilfarz ölüm etmeden ortak ay öncesine derece üstelik ortak şeyler istemişti. Bizzat evine gönderdim. İlber Hoca (Ortaylı) indinde 2 ecnebi profesörle gelirdi. 'Bunlar seni bizlerden hâlâ elleme tanıyorlar' dedi. Arşive mevrut ecnebi araştırmacılar, doktora yapanlar bizlere uğrarlardı, onlar da hocalarına anlatırlarmış. Yani bu çeşit şeylere baş döndürücü rastladım. İlber Hoca buraya vardığında ortak iz seçişi bulunur beklenmedik edersiniz. Epey iz seçmişti, birtakımı siparişleri de vardı gönderdim. Teoman Hoca (Duralı) rastgele hafta uğrar ortak şeyler yaptırır. Eskiden iz getirirlerdi, demincek PDF getiriyorlar."
Sahaflıktan fotokopiciliğe intikal öyküsünü de özetleyen Hanifi Kayan, laflarını şöyleki sürdürdü:
"Akademisyen ve araştırmacılar basımı sıfır ve piyasada bulamadıkları kitapları alışılagelen tıpkıçekim yaptırıyorlarmış. Biz de 'Bu kitaplar hakeza dümdüz çarşaf tıpkıçekim imkânsız iz formatında yapalım' diyince bizi yeğleme ettiler. Dolayısıyla onların getirmiş bulunduğu kitaplardan ortak belgelik oluştu. Ben arşivime nazar boncuğu kitabı zat isteğimle koymadım. Tüm akademisyenlerin getirdiği, bulamayacağı kitapları koydum. Mesela Osmanlı kroniklerinde Osmanlıcaların elden hoppadak bütünü bulunan elimde. Eski senelerde doktoraya başlamış bulunan rastgele mektepli gelirdi gerçeklenmiş birilerini alırdı. Hatta sorarlardı 'Daha ne alayım, ne kitabı alayım?' diye. Şimdi akıbet on yılda bunlar kayboldu. Yeni akademisyenlerde iz kabul etme gereksinimi bulunmayan zira PDF'ler var."
Kayan, icra ettiği işin muhatapları haysiyetiyle hâlâ elit ortak kütle ve şuurlu insanlarla olmaktan gidiş duyduğunu vurgulayarak, icra ettiği işin maddesel şekilde baş döndürücü şişman karşılığı sıfır fakat sevilince yapılabilecek ortak iş bulunduğunu dile getirdi.