İstanbul
Uluslararası ticari taşınmazlar müşavirlik firması Cushman & Wakefield araştırmasına göre, İstanbul'da halihazırda A sınıfı ofis arzı 6,5 milyon metrekareye kazanmış durumda. Bu ofislerdeki açıklık payı yüzdelik 21 düzeyinde bulunuyor. Şu andaki ofis stokunun tahminî 1,4 milyon metrekaresi yersiz durumda. İnşaatı bitmeme fail ve çelimsiz müddet içinde inşası tamamlanması muhtemel ofislerin toplamı ise 2,15 milyon metrekare.
Sektör temsilcileri, Kovid-19 zımnında evden çalışmanın artması, maliyetler yardımıyla paylaşımlı ofislere doğrulum olması kabil nedenlerle İstanbul'daki yersiz ofislerin ağız ağıza dolmayacağı görüşünü taşıyor.
Salgın sonrası acemi evren düzeninde merkezi ve canlı ofislerin bundan sonradan yerini paylaşımlı ve önemsiz ofislere bırakması beklenirken, Türkiye'de ve dünyada nice ortaklık de evden yahut melez düzentileme düzenine evvel durumda. Bu firmaların az daha bütünü Kovid-19 salgını ağız ağıza bitse bile bulunan düzentileme sistemlerinin bitmeme edeceğini duyurdu.
Söz konusu gelişmeler karşısında şişman ve devasa plazalar ve ofislerin elbette dolacağına ilişkin acemi tavsiyeler de geliyor. Bu ofislerin konuta dönüştürülebileceğini tamlayan dal temsilcileri, böylecene İstanbul'daki ikametgâh arzında yaşanmış bulunan sıkıntıya hal bulunabileceğini düşünüyor.
İnşaatı bitmeme fail ofislerin minimum yarısının yersiz olması beklenirken, bulunan boşluklarla baş başa metruk ofis stokunun 2,4 milyon metrekare yöresinde olabildiği öngörülüyor.
Sektör temsilcileri, bu ofislerin dönüşümüyle 200 bin skor ikametgâh arzı olabileceğini, böylecene hem satılık bununla beraber kiralık ikametgâh fiyatlarının düşebileceğini belirtiyor.
"Ofislerin çözümü ikametgâh arzına ağırbaşlı hal olacaktır"
Gayrimenkul Hukuku Derneği Başkanı Ali Güvenç Kiraz, AA muhabirine meydana getirmiş olduğu açıklamada, İstanbul'da yaşanmış bulunan ikametgâh arzındaki sıkıntıya dikkati çekerek, ofislerdeki boşluklara ayraç etti.
Salgın süreci ve sayısal son zamanların getirmiş olduğu evden çalışma, paylaşımlı ofis kabil yeniliklerin alışılmış ofislere bulunan gereksinimi çabucak azalttığını tamlayan Kiraz, halihazırda bulunan bürolarda ağırbaşlı kuma açıklık bulunduğunu, acemi meydana getirilen ofislerin ve plazaların az daha müstecir bulamadığını söyledi.
Kiraz, İstanbul'da yapım ve yer maliyetlerinin çabucak arttığını, merkezi yerlerde yersiz yer bulunamadığını aktararak, laflarını şu biçimde sürdürdü:
"Ciddi kuma ikametgâh sorunu var. Bir süredir planlar durmuştu. Yeni başlamış bulunan gayrimenkullerin geliştirilmesi de 3-4 sene sürebiliyor. İstanbul ve Türkiye baş döndürücü aceleci huruç alıyor. Yabancı yatırımcının da İstanbul'a ağırbaşlı hevesi bulunuyor. Bu gelişmeler bitmeme etmiş olduğu sürece şehirde akla yatkın fiyatlı, ayrıca yersiz ikametgâh hatırlamak çetince bir duruma gelecektir. Bahsettiğimiz esbap zımnında ofislere nazarıitibar değme güzeşte güneş azalmaktadır. Paylaşımlı ofisler alışılmış ofislere layıkıyla maliyetleri minimum nısıf yarıya azaltmaktadır. Ofis konusu bizde kuma hayalet yerine yayınlandı fakat bu hayalin gerçek karşılığı bundan sonradan evren gerçekleriyle uyuşmuyor. Burada ofislerin dönüşümü ağırbaşlı hal olabilir."
"Hukuki kodifikasyon sonrası 200 bin arzla satılık ve kiralık konutta fiyatlar geriler"
Ali Güvenç Kiraz, halihazırda bulunan ofislerin 1,4 milyon metrekaresinin yersiz olduğunu, inşaatı bitmeme fail 2,15 milyon metrekare ofisin tahminî 1 milyon metrekaresinin yersiz kalmasının beklendiğini bildirdi.
Kiraz, "Yani 2,4 milyon metrekare yersiz ofis stoku olacak. Bu ofislerin 80 metrekarelik dairelere dönüşmesi yerinde 300 bin ikametgâh çıkıyor. 3'te birinin kuma yararlanma sahalarına gittiği düşünüldüğünde 200 bin ikametgâh arzı sağlanır ki bu da İstanbul'un bu alandaki ihtiyacına ağırbaşlı kuma em olur. Satılık ve kiralık konutta fiyatlar geriler." diyerek konuştu.
Şu anda bürolarda KDV'nin yüzdelik 18 yerine uygulandığını, elektrik, su, tabii taş yağı lambası lambası ve yurt vergisinin ticari tarifeye editör bulunduğunu tamlayan Kiraz, şu değerlendirmelerde bulundu:
"Bu ofislerin konuta dönüştürülmesi ilişkin hukuki, vergisel ve yönetimsel kuma düzentileme yapılmalı ve kodifikasyon yaşama geçirilmeli. Ofisler ağırbaşlı gerekseme bulunan mektepli yurdu, buğulu görev evleri kabil içtimai gayeli dönüştürülebilir. Burada geliştiricilere; Tapu Kanunu, Kat Mülkiyeti Kanunu, bayındırlık Kanunu, Gelir Vergisi Kanunu, Emlak Vergisi Kanunu kabil alanlara kimi ek tensikat konularak dayanak sağlanabilir. 5-10 sene sonradan ofis çöplüğünü kullanmak istemiyorsak bu tahavvül sağlanmalıdır."
"Bu konudaki kodifikasyon yaraya açık kuma biçimde em olacaktır"
İstanbul Emlakçılar Odası Başkanı Nizameddin Aşa da İstanbul'da satılık ve kiralık ikametgâh fiyatlarında ağırbaşlı artma yaşandığını, bu mevzuda çabucak harekete geçilmesi icap ettiğini söyledi.
Daha ilkin kamuya ilgilendiren ruhsuz binalara arızi ev izni verilebileceğine ilişkin hal önerisi getirdiklerini hatırlatan Aşa, "Halihazırda alakanın değme güzeşte güneş azaldığı ofislerin konuta dönüşümü düşüncesince müstelzim düzenlemelerin yapılması tüketicilere şişman getirileri olacaktır. Özellikle ofis yoğunluğunun bulunmuş olduğu yerlerde fiyatlar site averajının üzerinde. Dönüşüm izni verilmesi ve kodifikasyon yapılması fiyatlarda ağırbaşlı kuma düşme sağlayacak, bu alandaki ihtiyaca açık kuma biçimde em olacaktır." diyerek konuştu.
"Sektörü ağırbaşlı manada hareketlendirecektir"
Coldwell Banker Türkiye Ülke Başkanı Gökhan Taş ise dövizde yaşanmış bulunan çabukluk ve daima küsurat maliyetler yardımıyla ikametgâh üreticilerinin acemi planlara start noktasında aceleci cereyan edemediğini söyledi.
İstanbul'da ikametgâh arzında emektar hareketliliğin olmadığını tamlayan Taş, şunları kaydetti:
"Öte yandan, bürolarda yüzdelik 20'nin üstünde kuma açıklık var. Buraların home office'ye dönüşmesi ve metrekarelerinin küçülmesi pazarda ağırbaşlı manada cıvıltı oluşturacaktır. Ayrıca, bildirme azlığı yardımıyla şişen tutarları da rahatlatacaktır. Yeni arzların oluşmaması sektörde bölümsel kuma sükûnet oluşturursa bu 200'ün üstünde madun piyasası de aksi etkiler. Dolayısıyla yersiz artmış ofis stokunda bu çeşit kuma dönüşümle oluşturulacak cıvıltı cesaret faizlerini azaltmak kabil kuma yardım sunacaktır sektöre."