Ankara
AA muhabirinin, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığına ilişkin Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı'nın kuruluşunun 32'nci sene dönümü nedeniyle meydana getirdiği derlemeye göre, Kurum, bölgenin kalkınması düşüncesince Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı koordinasyonunda, Karacadağ, İpekyolu ve Dicle Kalkınma Ajansları özellikle edinmek nice gurur ve yapılış ile teşrikimesai zarfında aşırı sayıda plan yürüttü.
Adıyaman, Batman, Diyarbakır, Gaziantep, Kilis, Mardin, Siirt, Şanlıurfa ve Şırnak'ın arazi almış olduğu 9 ili havi GAP Bölgesi, meydan ve popülasyon açısından Türkiye'nin kısaca yüzdelik 10'unu oluşturuyor.
GAP, aşırı sektörlü, sürdürülebilir insanca gelişmeye dayalı, bölgenin rakiplik enerjisini artırmayı, hesaplı ve içtimai bütünleşmeyi güçlendirmeyi hedefleyen, bütünleşmiş ortak lehçe kalkınma projesi namına uygulanıyor.
Projeyle tarım, sanayi, enerji, ulaştırma, eğitim, sağlık, rustik ve kentsel enfrastrüktür yatırımlarıyla bölgenin hesaplı ve içtimai göstergelerinin diyar averajına getirilmesi, semt halkının hayat kalitesi ve zenginlik seviyesinin yükseltilmesi hedefleniyor.
Bölgede 10 maaş hariç satış güzeşte senenin toplamına yaklaştı
Projenin çabucak tamamlanabilmesi bu şeklinde alana meydana getirilen yatırımlar 2003'ten itibaren derneşik biçimde artırıldı. GAP Bölgesi yatırımlarının diyar içerisindeki oranı 2001'de yüzdelik 5'lere denli düşerken 2003-2020 çağında yüzdelik 14'ü aştı.
GAP kapsamındaki yatırımlara 1990-2020 çağında 2021 yılı fiyatlarıyla 214,4 bilyon vahdet eşme ayrılırken bunların 190,1 bilyon lirası yatırıma dönüştü. GAP Bölgesi'ne Kamu Yatırım Programı'ndan bu sene tahsis edilen muhassasat 13,8 bilyon vahdet oldu.
Bu bölgeden 2002'de Türkiye'nin hep ihracatının yüzdelik 1,6'sına yanıt mevrut 584 milyon dolar ücretinde aut satış yapıldı. Bölgenin güzeşte yılki ihracatı 18 katına çıkarak 10,5 bilyon dolara ulaştı. Bu tutar, ülkenin hep ihracatının yüzdelik 6,15'ini oluşturdu.
Bu sene ocak-ekim çağında ise bölgeden meydana getirilen hariç satış 10,2 bilyon vahdet oldu. Böylelikle güzeşte yılki ihracata, 2021'in 10 ayında şişman miktarda erişilmiş oldu.
"Mezopotamya" markası yaşama geçirildi
GAP Bölgesi'nde 2002'de 155 heveslendirme vesikası verilmiş, 872 milyon vahdet çakılı envestisman ücreti ile 8 bin 753 şahsiyet istihdam öngörülmüştü. Sonraki zamanlarda uygulamaya konulmuş olan dünkü heveslendirme yasasıyla semt illerinden Batman, Diyarbakır, Mardin, Siirt, Şanlıurfa ve Şırnak "Bölgesel Teşvik Sistemi" kapsamında en erdemli desteğin sağlandığı 6'ncı Bölge'de arazi aldı.
Böylelikle envestisman ve desteklerden maksimum seviyede yararlanılarak, semt ekonomisinin büyüme göstermesine yardım sağlandı. Geçen sene semt illeri düşüncesince 1360 envestisman heveslendirme vesikası düzenlendi. Bu belgelerde öngörülen çakılı envestisman ücreti 23,8 bilyon liraya, istihdam 73 bin 591 insana yükseldi.
Bölgenin başka bölgelerle, illerle, limanlarla ve yandaki ülkelerle erişimini sağlayıcı iblağ altyapısında da ehemmiyetli gelişmeler kaydedildi. Geçen sene bakımından karaca yolu acı 6 bin 510 kilometreye ulaştı. 294 kilometrelik otoban ağının yanında ayrılmış kere acı da 2 bin 499 kilometreyi buldu.
Belediye belgeli tesislere revan yerli-yabancı gezgin sayısı 2002'de 380 bin iken 2020'de kısaca 2 katına print ve 717 bin kişiyi geçti. Aynı çağda gezim belgeli konaklama tesislerinde yerel ve ecnebi gezgin sayısı 409 bin 629'dan 1 milyon 170 bin 716 insana yükseldi.
Bölgedeki topu topu illerin totaliter ortak yaklaşımla markalaştırılarak, sürdürülebilir ortak gezim destinasyonu oluşturulması hedefiyle bu sene "Mezopotamya" markası yaşama geçirildi.
GAP düşüncesince ayrılan bütçe yüzdelik 36 artırıldı
Başkanlık, 2002-2020 çağında tarım, sanayi, enerji, çevre, kültür-turizm ve içtimai hayat denli bölgelerde uyguladığı projelerle bölgenin kalkınması düşüncesince 2021 fiyatlarıyla 1,8 bilyon vahdet eşme kullandı.
Sadece 2014-2020 çağında makbul ana plan ve ast projelerle Başkanlık, 2021 yılı fiyatlarıyla 695 milyon liraya DOĞRU masraf yapıp, 1318 projeyi destekledi yahut uygulamasını gerçekleştirdi.
Başkanlığın yaşama geçireceği planlara de eşme oluşturacak bütçesi bu sene kısaca 96 milyon vahdet oldu. Gelecek sene GAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı düşüncesince ayrılan bütçe ise yüzdelik 36 artırılarak 130,7 milyon vahdet namına öneri edildi.
2021-2023 yıllarını havi GAP Bölge Kalkınma Programı 19 Şubat 2021'de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın onayıyla yürürlüğe girdi. Program kapsamında kısaca 400 milyon vahdet bütçeyle GAP’ta tarımda rekabetçiliğin artırılması, gezim ve endüstri dalında planlar desteklenecek.