Washington
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, emektar Başkan Donald Trump'ın İran'ın taharri memuru polis çekirdeksel faaliyetlerine müteveccih silme etmiş bulunduğu muafiyetleri arka getirdiklerini Kongre'ye iletti, değişmeyen Kongre üyeleri ile Dışişleri Bakanlığı ortada tartışmalara hastalık oldu.
Blinken, 2015'te imzalanan, Kapsamlı Ortak Eylem Planı (KOEP) namına isimlendirilen çekirdeksel anlaşması kapsamında İran ile taharri memuru polis çekirdeksel faaliyetler üzerinde teşrikimesai önleyen Rusya, Çin ve Avrupa yurtlarını yaptırımdan affedilmiş markajcı sonucu Kongre'ye gönderdi.
Üst dozaj müşterek Dışişleri Bakanlığı yetkilisi, gazetecilere icra ettiği açıklamada, bu adımın İran'a müşterek ödün bulunduğunu reddetti ve bunun barışma kapsamında "statükoya dönüş" namına nitelendirdi.
Yetkili başkaca "Bu, KOEP'nin dört dörtlük namına uygulanması düşüncesince çapraz devir üzerinde müşterek anlaşmaya ulaşmak kabil olduğumuza müteallik müşterek ayraç değil." dedi.
Dışişleri yetkilisi, bu muafiyetin, Tahran'la bitmeme fail müzakerelerde anlaşmaya varılması yerinde "İran'ın KOEP taahhütlerini adına getirmesinin zeminini hazırlamak" ve "İran'ın askeri çekirdeksel faaliyetlerini kısıtlamak" düşüncesince tasarlandığını tez etti.
Yetkili "Bu yaptırımlardan feragat edilmedikçe, İran'ın stoklarının doğrudan çıkarılması ve çekirdeksel silahların yayılmasını önleme kıymeti bulunan gayrı faaliyetlerle ilişik üçüncü taraflarla etraflıca beceri görüşmeler yapılamaz." halinde konuştu.
Birçok kurultay üyesi bu muafiyete tepkime gösterirken, ABD Dışişleri Sözcüsü Ned Price, Twitter hesabından tepkilere cevap verdi.
Price, "İran'a yaptırımları gevşetmedik ve Tahran OKEP kapsamındaki taahhütlerine arka dönene kadar/dönmedikçe de bunu yapmayacaktır. Biz dört dörtlük namına önce yönetimin yaptığını yaptık. Uluslararası ortaklarımızın İran'da kalan çekirdeksel silahların yayılmasını önleme ve düzenlilik risklerini ele almalarına müsaade verdik." ifadelerini kullandı.
Texas eyaleti Senatörü Cumhuriyetçi Ted Cruz ise Twitter hesabından Price'ı yalanladı.
Cruz paylaşımında, "Başkan Biden ve (Başkan Yardımcısı Kamala) Harris yetkilileri gazetecilere ve Amerikan halkına köksüz söylüyor. Kongre'ye İran'ın çekirdeksel programına müteveccih yaptırımları kaldırdıklarını ve Rusya ile Çin'in Ayetullah'ın çekirdeksel tabanca programını geliştirmesine iane etmesine müsaade verdiklerini bildirdi." ifadelerine arazi verdi.
ABD'nin de aralarında bulunduğu Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi 5 sürekli üyesi ve Almanya (P5+1) ile İran 2015'te OKEP'yi imzalamış ve İran'ın askeri çekirdeksel programı üzerinde kuma icraat başlatılmıştı.
Dönemin ABD Başkanı Barack Obama, 2016'da Avrupa ülkeleri, Çin ve Rusya'nın İran taharri memuru polis çekirdeksel programını izleme ika ve teşrikimesai ika üzerinde yaptırımlardan affedilmiş tutmuş ve gelişigüzel sene bu muafiyetleri uzatmıştı.
Ancak Obama'nın halefi Cumhuriyetçi Başkan Donald Trump, İran çekirdeksel anlaşmasından çekilirken, bahis konusu muafiyeti de 20 Mayıs 2020'de uzatmamış, silme etmişti.
Joe Biden, 20 Ocak 2021'de göreve geldikten endamsız müşterek müddet sonradan ABD'yi baştan anlaşmaya kıvırmak düşüncesince İran ile bilvasıta danışmalar başlatmıştı.
Avusturya'nın başkenti Viyana'da sekizinci cevelan danışmalar bitmeme ederken, ABD yönetimi bundan böyle barışma düşüncesince akıbet noktaya geldiklerini, Tahran'ın endamsız müddet içinde masaya dönmemesinin İran çekirdeksel programını dönülmez müşterek noktaya götüreceğini encam sürüyor.